Zorunlu iniş ne demek? Uçaklarda hangi durumlarda zorunlu iniş yapılır?

İzmir Çiğli 2. Ana Jet Üssü'nden kalkan askeri helikopter, Bademler köyüne ait boş bir araziye acil iniş yapmak zorunda kaldı, bilgisi elde edildi. Uçaklarda zorunlu iniş veya acil iniş adı verilen durumlar genellikle nadir olaylardır. Uçuş sırasında uçakların, belirli sebeplerden dolayı ender olarak iniş yapması gerekebilir. Bu durum, acil iniş olarak adlandırıldığı gibi ihtiyati iniş olarak da anılmaktadır ve farklı nedenlere dayanabilir. Peki, zorunlu iniş nedir, uçaklarda hangi durumlarda zorunlu iniş yapılır? Zorunlu iniş nereye yapılır? İşte merak edilen tüm detaylar haberimizde…

ZORUNLU İNİŞ NEDİR?

Zorunlu iniş veya mecburi iniş, bir hava aracının normal uçuşa devam edemeyecek durumlarla karşılaştığında (motor veya önemli sistem arızaları, yakıt tükenmesi, hava koşullarının uçuşa elverişsiz hale gelmesi vb.) gerçekleştirdiği inişi ifade eden bir havacılık terimidir. Aynı zamanda, günlük konuşmalarda zaman zaman uçuşa müdahale edilmesi ve pilotun inişe zorlanması durumları (uçak kaçırma, hava sahası ihlali vb.) için de kullanılabilir.

Zorunlu iniş, hedef meydana veya yedek meydanlara ulaşmanın mümkün olmadığı durumlarda pilotun seçtiği hazırlanmamış bir yüzeye gerçekleştirilebilir. Özellikle büyük su kütleleri üzerinde yapılan uçuşlarda, suya zorunlu iniş (ditching) yapma durumu da söz konusu olabilir.

Zorunlu inişin motor gücü (itme veya çekme) açısından üç farklı türü bulunmaktadır: tam güçlü, kısmi güçlü veya güçsüz. Bazı uçak modellerinde güçsüz (no power) zorunlu iniş yapmak mümkün değildir.
 

UÇAKLARDA HANGİ DURUMLARDA ZORUNLU İNİŞ YAPILIR?

Modern uçaklarda zorunlu iniş durumları genellikle nadir olaylardır. Bu durumun en yaygın sebeplerinden biri, uçuş sırasında motorun yakıtsız kalmasıdır, genellikle şu nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Yakıtın tükenmesi
• Uçuş öncesi kontrollerde yakıt miktar göstergelerinin hatalı (fazla) değer göstermesi
• Pilotun hatalı seyrüsefer planlaması veya kaybolması
• Yanlış yakıtın depolara konulması
• Alternatif yakıt depolarının besleme yapmaması
• Yakıtın kontaminasyonu (kirli olması)
• Karışım kolu (mahlût) veya karbüratör ısıtıcı kolu (varsa) hatalı kullanımı
• Pilotun uçuş öncesinde yakıt miktarını ve durumunu gözleme ve kontrol etme pratiği, yukarıda belirtilen risklerin bir kısmını azaltabilir.
• Yakıt seviyesinin kritik düzeye indiğini fark eden pilotlar, durumun aciliyetine bağlı olarak mayday veya pan-pan çağrıları yaparak iniş önceliği talep edebilirler.

Motor arızaları da yakıt dışındaki önemli zorunlu iniş sebeplerindendir. Motorun belirli durumlarda durduğu anlaşıldığında, motoru çalıştırmaya teşebbüs etmek tavsiye edilmemektedir. Bu tür arızalarla başa çıkmak için teknik dokümanlara başvurulmalıdır.

Meteoroloji koşulları da bazen uçağın istenmeyen bir hava durumu oluşumunun içine girmesi veya hava durumunun aniden değişmesi sonucu iniş yapma zorunluluğuna neden olabilir. Uçağın belirli hava şartlarında uçabilmesi için gerekli sistemlere sahip olması, pilotun sertifikalara (örneğin alet uçuşu) ve deneyim miktarına bağlı olarak izleyeceği yöntemi belirler. Acil durumda, uçağa çeşitli havacılık birimleri tarafından telsizle tavsiyeler verilebilir, ancak nihai karar ve sorumluluk pilota aittir.

ZORUNLU İNİŞ YAPILACAK YERLER

Uçuş sırasında meydana gelen arızaları fark eden pilot, derhal bulunduğu bölgeye en yakın havaalanına zorunlu ve acil bir iniş gerçekleştirmeye çabalar. Eğer çevresinde herhangi bir havaalanı bulunmuyorsa, pilot uygun bir alan tespit ederek uçağı bu noktaya güvenli bir şekilde indirmeye çalışır.