Ömür boyu diyet gerektiren hastalık: Çölyak

KEMAL ÖZKURT - ÖZEL HABER

Son zamanlarda dünyada ve ülkemizde artan vakalarıyla gündeme gelen 'çölyak hastalığı'nın tam olarak bilinmemesi, bu hastalığı taşıyanlara ciddi zorluklar yaratıyor. Teşhis edilmesi zor bir hastalık olmasının yanı sıra dikkat edilmemesi durumdan kanser olmaya kadar varabilen çölyak hastalığı, özellikle ülkemizde alınmayan önlemlerle durumu daha da zorlaştırıyor. İzmir'de yaşayan 22 yaşındaki Ilgın Üreten, kendisin de çölyak hastası olduğuna ve özellikle dışarı çıktığı zaman zorlandığına dikkat çekerek, "Ülkemiz glutensiz beslenme konusunda çok yetersiz. Dışarı çıktığımız zaman aç kalıyoruz" dedi. 

"HASTALIĞIMI TESADÜFEN ÖĞRENDİM" 

Yaklaşık 5 yıldır glutensiz beslendiğini ve tamamen tesadüfen çölyak hastası olduğunu öğrendiğini söyleyen Üreten, "Normalde çölyak hastalarında zayıflık yada kansızlık gibi belirtiler olur. Bende bunlardan hiçbiri yoktu. Mide ağrısından gittiğim doktorda çölyak olduğumu öğrendim. Hastalığımı öğrendiğim günden beridir glutensiz besleniyorum. Yediğim, içtiğim kullandığım her ürüne dikkat etmeye çalışıyorum. Çünkü gluten sadece gıda ürünlerinde değil diş macunundan, makyaj malzemelerine kadar her üründe olabiliyor" dedi. 

"ÜLKEMİZ GLUTENSİZ BESLENME KONUSUNDA YETERSİZ"
Çölyak hastalığının Türkiye'de çok fazla bilinmediğini ve bu konuda ciddi zorluklar yaşadığını anlatan Üreten, "Ülkemiz glutensiz besinler konusunda çok bilinçsiz ve çok yetersiz. İstediğimiz her yerde glutensiz ürün bulamıyoruz. Bulduğumuz ürünler de yurt dışından geldiği için çok pahalı oluyor. Aslında dışarda çok fazla yiyebileceğimiz ürün var ama hem hastalık bilinmediği için hem de temin edilmediği için biz bunlara ulaşamıyoruz. Dışarı çıktığım zaman neredeyse hiçbir şey yiyemiyorum. Bu durum sadece beni değil çevremi de etkiliyor. Özellikle arkadaşlarım dışarı çıktığımız zaman bana ayak uydurmak zorunda kalıyor. Bu yüzden restorantların mutfaklarını biraz da bize göre düzenlemesini isitiyoruz" diye konuştu. 

GİZLİ TEHLİKE 'ÇAPRAZ BULAŞMA'

Çölyak hastalarının glutensiz beslenmelerine dikkat etmeleri dışında çapraz bulaşmaya da dikkat etmeleri gerektiğini dile getiren Üreten, "Çapraz bulaşma çölyak hastaları için farkedilmesi oldukça zor bir durum. Çünkü bu bulaşma glutensiz ürünlerin yanında bulunan, aynı ortamda olan veya aynı yerde öğütülen glutenli ürünlere değdiği zaman oluşuyor. Bu da çölyak hastalarının fark edemediği bir durum. Bu ürünleri çok fazla kullandığımız zaman ise, kısırlık, gelişim geriliği ve hatta kansere varana kadar ciddi hastalıklarla karşılaşabiliyoruz" ifadelerini kullandı. 

"OKULLARDA GLUTENSİZ BESLENME KURALLARI UYGULANMIYOR"

Okuduğu okulda glutensiz ürünlerin bulunmadığına ve bu konuda yapılan düzenlemelerin uygulanmadığına dikkat çeken Üreten, "Okuduğum lisedede ve üniversitede glutensiz ürün bulunmuyordu. Devlet okullarına bu konuyla ilgiili 'yemek çıkmasa bile glutensiz ürünler çıkacak' diyerek bir  düzenleme getirildi ama benim okulumda uygulanmıyor. Bazı okullarda var fakat onlar da güven vermiyor. Çünkü çapraz bulaşma dediğimiz bir durum var. Çözüm olarak çölyak hastaları için diyetisyenlerin gözetiminde ayrı bir beslenme programı hazırlanması lazım" diye belirtti.  

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?

Çölyak hastalığı bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadır. Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Ailevi kalıtım söz konusudur. Hastalık yaşamının herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Çölyak hastalığının literatürde; çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıktığı görülmüştür.