Büyükşehir Meclisi'nde ‘rant’ itirafı

İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Ocak Ayı Olağan Meclis Toplantısı üçüncü bileşimi, Meclis Birinci Başkan Vekili Mustafa Özuslu idaresinde gerçekleştirildi.

Oturumda, Gaziemir’de okuz Eylül Mahallesi, Hava Eğitim Yolu, Sarnıç Yolu, Akçay Caddesi ve İZBAN Hattı arasında kalan bölgeye ilişkin 1/1000 Uygulama İmar Planı Revizyonu Değişikliği’ne gelen itirazlara ilişkin yapılan konuşamazlar dikkat çekti.

Gündemde, “Belediye Meclisimizin 16/06/2023 tarihli ve 05.670 sayılı Kararı ile değişiklikle uygun görülerek 16/08/2023/18/09/2023 tarihleri arasında Gaziemir Belediyesi tarafından askıya çıkarılan, Gaziemir İlçesi, Dokuz Eylül Mahallesi, Hava Eğitim Yolu, Sarnıç Yolu, Akçay Caddesi ve İzban Hattı arasında kalan bölgede, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından onaylanan 1/5000 ölçekli Gaziemir 1.Etap Nazım İmar Planı Revizyonu doğrultusunda hazırlandığı belirtilen, mevcut 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Kullanım Kararlarının yeniden düzenlenmesine ilişkin 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonuna askı süresi içerisinde yapılan itirazlar içerisinden Gaziemir Belediye Meclisinin 10/10/2023 tarihli ve 69/2023 sayılı Kararı, 10/10/2023 tarihli ve 70/2023 sayılı Kararı ve 10/10/2023 tarihli ve 76/2023 sayılı Kararı ile uygun bulunan hususlar kapsamında hazırlanan 1/1000 Uygulama İmar Planı Revizyonu Değişikliği önerisinin oybirliği ile uygun bulunmadığına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu Raporu” ifadeleriyle yer alan önergede AK Parti grubunda çatlak meydana geldi.

Daha önce Gaziemir Belediye Meclisi’nde çokça kez görüşüp karara bağlanamayan ve son olarka Büyükşehir’de  İmar ve Bayındırlık Komisyonu’ndan oybirliğiyle gelen önergede ‘kamu yararı’ konusu gündeme gelirken dikkat çeken ‘rant’ çıkışı geldi.

ÇALIŞKAN: KAMU YARARI NEREDE?

Bu maddemiz Gaziemir’de bir bölgenin, Haziran ayında burada oybirliğiyle geçirdiğimiz Gaziemir Belediyesince hazırlanan bir imar planına yapılan itirazla ilgili bu plan, Akçay Caddesi, demiryolu, Sarnıç yolu ve eğitim komutanlığının arasında kalan bölgenin imar düzenlemesi. Burada daha önce geçmiş bir imar var. Daha önceki dönemde de geçmiş 1/5000’lik bir üst plan var. Büyükşehir Belediyesi’nin daha önce yapmış olduğu 1/5000lik plan uygun olarak 1/1000’lik plan düzenledik. İmar planları kentin ihtiyaçlarına göre ya da yoğunluk artışına göre değiştirilebilir. Bu teknik bir işlemdir. Bunlar ilgili meclis üyelerinin aldığı ve oyladığımız bir konu. Biz bu planı burada oybirliğiyle geçirdik. Ben de evet oyu kullandım. Ama bu planla ilgili bir itiraz var. 15 Eylül 2020 yılında çıkmış bir kanuni düzenleme var. Burada rant vergisi tanımlanıyor. ‘eğer mevcut imar planı varsa, bu imar planında değişiklik yapıyorsanız ve ortaya rant çıkıyorsa bunu devlet alır’ diyor. 1/1000’lik plan geçtiğinde alır bu vergiyi diyor. Yani 1/1000’lik uygulamaya 15 Eylül 2020’den sona olduysa da vergi alınıyor. Üst planların ne zaman onaylandığı önemli değil. Bu verginin yüzde 25’i Büyükşehir’e yüzde 25’i ilçe belediyesine yüzde 25’i bakanlığın kentsel dönüşüm fonuna ve kalan yüzde 25 de hazineye gider diyor. Bu yasaya dava açıldı. Anayasa mahkemesi kanunu iptaline karar verdi. Ama 9 ay verdi anayasa Mahkemesi. Anayasa Mahkemesi kararında rantın yüzde 100’ünü devlet almasın diyor. Burada bir itiraz var. Yönetmelik 3 kamu kurumuna istisnai durum yaratıyor. Öncelikle TOKİ, ÇŞB ve belediyeler kamu eliyle bir iş yaparsa bu rant vergisi uygulanmaz diyor. Kamuya bu yetkiyi kentsel dönüşüm için veriyor. Yani vatandaş için veriyor. Planlara gelen itiraz dilekçesinde bu yapılanlara karşı çıkılmıyor. İtirazda yasanın ve düzenlemenin ruhuna uygun hareket etmediniz diyor belediyenin yaptığı düzenlemede. ‘Bu itirazın yasal dayanağı yok’ diyen hukukçu arkadaşlarımız var. Soruyorum. Belediye meclislerinin yoğunluk artışı verme yetkisi var mı? Yok. Suç. Ama depremden sonra vatandaşlımızın mağduriyeti giderilsin diye hepimiz elimizi taşın altına koyduk ve evet oyu verdik. Kamu yararı var diye. Şimdi soruyorum. Gaziemir planlarında kamu yararı nerede” dedi.

ARDA: TRAFO ALANINI TİCARETE ÇEVİRİRKEN HANGİMİZİN SESİ ÇIKTI?

Çalışkan’a yanıt veren Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda, dikkat çeken ‘trafo’ çıkışı yaparak “Komisyonlarda yer almıyoruz. Orada tartışılıyor. İlçemiz meseleleri dışındaki konularda söz almadım. Uygun da bulmuyorum. Ama bugün özellikle bu mesele daha önceki meçlilerde de yer almıştı. Erhan Bey geçen gün katıldığı programda Gaziemir ile ilgili çok şey söyledi. AK Parti Gaziemir’de aday bulma konusunda sıkıntı yaşıyor. Erhan Bey Gaziemir’e aday olmasını talep ediyorum. Bir Gaziemir’i tanısın, belediyeyi, belediye başkanını tanısın, neler yaptığını, neler yapmaya çalıştığını görsün. Ondan sonra kendisiyle görüşürüz. Akçay Caddesindeki alan 1997 yılında saniyeden çıkartılıp konut dışı kentsel çalışma alanına döndürülmüş. Sadece bu ada dışındaki her yer yapılaşmış o plana göre yüzde 20 zayiatlar. İnsanlar Akçay Caddesinin sağına soluna işyerlerini yapmışlar. Bu alanın tamamı boş değil, daha önce iki defa plan değişikliği gelmiş. Zayiat oranı düşü diye meclislerde ret edilmiş. Burada belediyenin hissesi olan yerler var. Ama uzun yıllardır kullanılmayan araziler var. Bu planlar Akçay Caddesi paralelinde 20 metrelik yol genişliğinde alan var. Buradaki bizim yaptığımız 1/1000’lik planda yüzde 45 zayiat var. Daha ne alacaksınız? Bu alanda bu adanın içerisinde daha önce parsel bazlı düzenlemeler yapılmış. Bu adanın içinde çok düşük zayiatlarla yapılmış AVM’ler, benzin istasyonları var. Orada kalan küçük kısım var. Biz bu adayı orada kalan insanların… Biz 1/1000 plan yaptık. Buraya 1,5 ranta biz mi çıkardık? Burhan Özfatura döneminde yapılmış. Sanayiden dönüştürülmesi son derece doğal. Yıllardır bekleyen bir alan var. 1/1000 planını yaptık. Yasal da. Ama planını kimse yapmıyor. 1997’den beridir herkes bekliyor. Gaziemir Belediyesinin arsa ihtiyacı var. Belediye hizmet alanı ihtiyacı var. Bu planı yaptık. Bu plan Gaziemir’de AK Partili arkadaşların oyuyla geçti. Büyükşehir de böyle geçti. Hepsine teşekkür ediyorum. Orada mağdur olan bir kısım var. Peki biz geçen aylarda itiraz konumuz var. Gaziemir’de bir trafo alanını ticarete dönüştürdü. Erhan Bey çıkıp konuştunuz mu? Hem de Akçay Caddesini üzerinde. Vatandaş trafo alanın olduğunu bilerek satın almış. Satın aldığı yeri biz ticarete dönüştürdük. Var mı değer artışı, var mı rant? Hangimizin sesi çıktı? Burada Gaziemir’in menfaatine bir plan yapılmıştır. Gaziemir Belediyesinin 1/1000 plan yapmaya yasla hakkı vardır. O hakkını kullanmıştır” dedi.

Yapılan oylama sonrası AK Parti grubundan Murat Öncel, Semih Yalın, Ali Gönen, Erhan Çalışkan itirazların kabulü yönünde oy kullanarak grup üyelerinden farklı oy kullandı.

İlgili itirazlar CHP, MHP, İYİ Parti ve bazı AK Partili üyelerin oyları sonrası oy çokluğu ile reddedildi.