Konut sektöründe temelden alım satım trendi zayıflıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Şubat 2024'te bir önceki yılının aynı dönemine göre inşaat maliyet endeksi yüzde 70 arttı. Bu artış, inşaat sektöründe maliyetlerin yükselmesine ve dolayısıyla konut satışlarında bir düşüşe neden oldu. Geçmiş dönemde temelden alım ve satımın sıkça tercih edildiğini ancak şimdi hem müteahhitlerin hem de vatandaşların artan maliyetlerden kaçınmak için bu yönteme mesafeli yaklaştığını belirten Müteahhitler Federasyonu (MÜFED) Başkanı ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Kahraman, bu durumun önemine dikkat çekti.

İNŞAAT SEKTÖRÜ ÇIKMAZDA

Geçmiş dönemlerde temelden konut satışlarının olduğunu aktaran Kahraman, artık vatandaşın ve müteahhitlerin temelden gerçekleşen satışlara sıcak bakmadığını dile getirdi. Bu durumun temel sebebinin ise vatandaşın ve müteahhittin risk almayı istememesi olduğunu belirten Kahraman, “Temelden satışlar, doğru yapılırsa yani doğru üretici ve doğru alıcı birbirini bulabilirse her ikisini de olumlu destekleyen bir çalışma modeliydi. Fakat geldiğimiz noktada vatandaşa temelden konut satılacak ancak akıllarda vatandaş kalan ödemeyi nereden yapacak sorusu var. Eskiden bu satış modelini yatırımcılar tercih ediyordu. Yatırımcı olan gayrimenkulünü ya satıyordu ya da eski dairesini satıyordu ödemenin geri kalanını tamamlıyordu. Günümüzde vatandaş temelden aldığı gayrimenkulü de eski konutunu da satamıyor. Alım satım gerçekleştikten sonra kredi kullanırım düşüncesiyle ilerleniyordu. Ancak kredilere baktığımızda bankalar zaten kredi vermiyor. Verse de çok yüksek oranda veriyor. Dolayısıyla sektör maalesef böyle bir çıkmaz içinde. Hem vatandaş hem de müteahhit temelden konut satışına yanaşamıyor. Müteahhit üretirse satmak zorunda. Satmazsa borçlanacak. Fakat artık bankaya da borçlanamıyor. Vatandaş konut almak istese konut kredisine ulaşamıyor. Ulaşsa da krediler çok yüksek rakamlarda. Bu nedenle konut satışlarının bu yıl sonunda kadar düşmeye devam edeceğini öngörüyoruz” dedi.

İNŞAAT ÜRETİMİNDE FRENE BASILACAK

Konut fiyatlarının önceki dönemlerde bazı verilerde artmış gibi gözüktüğünü dile getiren Kahraman, bunun temel sebebinin deprem bölgesinde 10 ilde yapılan konutlar, çalışmalar ve aynı zamanda bakanlığın ihale ettiği projeler olduğunu söyledi. Kahraman, “Devam eden projeler nedeniyle konut satışlarında artış gözüküyordu ama genel anlamda inşaat sektöründe küçük ve orta ölçekli konut projelerinde bir durgunluk olduğu daha önce de ifade edilmişti. İnşaat sektöründe daralma devam ediyor. Bir sonraki dönemde muhtemelen bunu biraz daha artmış bir şekilde göreceğiz. Sebebi ise özellikle konut satışında en önemli etkenlerden biri olan konut kredi faiz oranları veya konut kredileri. Konut kredilerinde bir düşüş olmazsa ki şu anda gözükmüyor zaten maalesef bu süreç aynı hızla aşağıya doğru düşüş yaşayacak. Bu nedenle de inşaat sektöründe faaliyet gösteren üyelerimiz haklı olarak proje üretmekten ruhsat kesmekten imtina ediyor. Üretirse kime satacak. Vatandaşın konut erişimine en büyük engel konut kredi faizleri. Faiz oranları buna ulaşamadığı müddetçe fiyat düşse de alım çok fazla gerçekleşmeyecek. Bu nedenle de konut üretiminde frene basılacak diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

MÜTEAHHİTLERİN YÜZDE 75’İ ÇALIŞMIYOR

Artan maliyetler nedeniyle bazı müteahhitler üretimi devam eden inşaatları durdurmak zorunda kalıyor. Bu durumu ve konut satışlarındaki düşüşün temel sebeplerini değerlendiren Kahraman, “Bugün eğer konut satamıyorsak bunun bir sebebi var. Maliyetlerin yüksek olması ve erişimin güçleşmesi. Diğer argüman ise alımı destekleyen konut kredileri ve faiz oranları. İkisinin de yüksek olduğu ortamda vatandaş konut alamaz. Yani bir ailede karı koca çalışsa da ya da iyi bir maaş alan eş olsa da konutun yüzde 60’ını finanse edecek bir geliri yok. Biz her ne kadar faiz oranları desek de artan inşaat maliyetleri de elbette bu konu da önemli bir etken. En azından piyasayı rahatlatmak amacıyla konut kredilerinde birtakım özel çalışmalar yapılırsa belki vatandaşın alım gücünü artırabiliriz. İnşaat sektöründe faaliyet gösteren üyelerimizin neredeyse yüzde 75’i şu anda çalışmıyor. Üreticiler konut üretmeye kalksa satış endişesi oluşuyor. İnşaat çok büyük bir organizasyon. Üretici büyük bir miktarda para harcamak zorunda. Harcayıp satamama riski var. Bu nedenle müteahhit yolda kalabilir o nedenle çok fazla risk almak istemiyor” sözlerine yer verdi.