Suriye’de 2013 yılından bu yana rejime karşı en büyük harekat başladı. Muhalifler, Halep, Hama’dan sonra şimdi de Humus’a yöneliyor. Humus, Başkent Şam’ın yanı başında stratejik bir kent. Şam’ın kırsal kesimine kadar ilerlerse muhaliflerin bundan sonraki hedefi, Şam kent merkezi Şam’ın kırsal kesimini de ele geçirirlerse, rejimin etrafı sarılmış olacak. Rejimin Akdeniz sahilindeki kentleriyle bağlantısı kesilmiş olacak. İran sahada yok. İran milisleri olası Şam kent merkezine harekat olması durumunda konuşlandıkları Golan Tepeleri’nden karşı taarruza geçecek. Hizbullah’ta alanda yok. Ancak bulundukları Bekaa’dan Humus’a doğru ilerleyen muhaliflerin karşısına çıkabilecek. Bunların dışında ne İran ne de güdümündeki Hizbullah’ın müdahale edeceğini düşünmüyorum.
Önceki gün Suriye rejim askerlerinin alandan nasıl kaçtığını izledik hepimiz. Pikap araçla rejim askerlerinin bulunduğu tankı kovalıyor muhalifler. Görülmüş bir durum değil bu. Muhaliflerin karşısında rejime ait uçaklar sahnede çok yok. Yani çok stratejik bir durum olmazsa Esad’ın uçakları havalanıp müdahale etmiyor. Zırhlı birlikler, yani tank top yok. Tanklar kaçıyor, toplar yerinde terkediliyor. Rejim askerleri korku ve panik halinde kaçışıyor. Savaşmıyorlar. 2003 yılındaki ABD’nin Irak’a müdahalesi sırasında gördüğüm görüntülerin aynısı bu. Irak askerleri savaşmayı bırakıp alandan çekildiler çok kısa zamanda. Şehirler tek tek düştü. Kerkük ve Musul’un düştüğü anlarda o şehirlerde bulundum. Askerler köyüne, ilçesine, evine kaçıp sivil elbiselerini giyerek halka karışıyordu. Ayrıca kaçamayan, esir Irak askerlerini gördüm. Önceki gün esir düşen Suriye rejim askerlerinin görüntüsüyle aynıydı. Yorgun ve bitap düşen askerler vardı gözlerimin önünde. Suriye’de askerler savaşmayı bıraktı.
Suriye’deki bu durum nereye kadar gidecek? Masaya daha önce oturmayan Esad, Türkiye, Rusya ve İran’ın diplomatik görüşmeleri sonrasında masaya oturmaya mecbur kalacak. Burada Rusya Tartus ve Lazkiye konusunda diretecek. Çünkü orada üsleri var. İran, Esad’ın kalması için diretecek. Ancak burada en güçlü karar verici ülke Türkiye olacak. Türkiye, Ortadoğu’da hatta Uzakdoğu’da büyük rol üstlenebilecek bir konumda. ABD de, uzaydan dünyayı kontrol edebilecek güçte olmasına rağmen, hem Ortadoğu’da hem de Uzakdoğu’da Türkiye’ye muhtaç. ABD, Müttefikliği çok eskilere dayanan Türkiye olmadan bu bölgelerde eksik olduğunu çok iyi biliyor.
Suriye’de fiili olarak bulunan Rusya ve İran’da Türkiye’ye muhtaç. Zaten zor durumda olan İran Türkiye’nin oradaki kararlarına karşı duramaz. Sıcak denizlere inme hayali bulunan Rusya’da üs kurduğu Akdeniz sahilindeki Tartus ve Lazkiye şehirlerine kavuşmuşken sessiz kalmayı tercih ediyor