Sahiden biz neyi tartışıyoruz? Merkez Bankası Para Politikası Kurulu 6. Defa üst üste faiz oranlarında değişikliğe gitmeyerek 1 haftalık vadeli repo faiz oranını yüzde 50 oranında sabit bıraktı.

Faizler yükselirse TL mevduatı olanlar faizden kazanacak. Faizler düşerse parası olanlar yatırıma yönelip yatırımlarından kazanacak. Ticaret yapacak, taşınmaz alacak, hisse senedi, döviz vb. yatırımlar yapacak. Parası olmayanlar için açıklanacak bir veri yok mu? Var aslında. Gini katsayısı.

‘Gini katsayısı, bir ulus ya da bir sosyal grup içindeki gelir eşitsizliği veya servet eşitsizliğini temsil etmeyi amaçlayan bir istatistiksel dağılım ölçüsüdür.’ Sıfıra yaklaştıkça gelir adaleti düzelir, 1’e yaklaştıkça gelir adaleti bozulur. Gini katsayısı sıfır olan bir toplumda (tabii bu mümkün değil) herkes aynı gelire sahiptir. Türkiye’nin son dönemde yaşadığı toplumsal travmanın temelini oluşturan büyüyen ama paylaşımda adaletli olmayan ekonomisini, Gini katsayısı penceresinden bakarak daha iyi anlayabiliriz. TÜİK’in 2023 yılında açıkladığı orana göre Türkiye de gelir adaletinde bozulma istikrarlı şekilde devam etmekte. TÜİK açıklamasını olduğu gibi paylaşıyorum. “En son yapılan araştırma sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,018 puan artış ile 0,433 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,520, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,445 olarak tahmin edildi.” (TÜİK.GOV.TR)

Yapılan açıklamaya göre 2014 yılında 0,39 düzeyinde olan Gini katsayımız 2023 yılında istikrarlı bir yükselişle 0,43 düzeyinde. Dışarıda gördüğümüz farklılıkların matematiksel oranı diyebiliriz Gini katsayısına. Gini katsayısı ile yöneticilerin söylemleri uyuşmuyor. Bütünsel ekonomi iyiye gidiyor olabilir, toplam çıktıya bakıldığında daha büyük bir ekonomik fayda meydana gelebilir. Ancak 2024 yılında askıda ekmek kuyruğunda bekleyen insanlar için değişen bir şey olabilir mi? Bir tarafta son model arabalarla asfalt eskitenler, diğer tarafta 60 yaş kartı alıp belediye otobüslerine indirimli binmek için gün sayanlar. Bir tarafta son model cep telefonuna ilk sahip olmak için geceden kuyrukta bekleyenler, diğer tarafta sosyal yardım almak için banka önünde kuyruk bekleyenler. Bir tarafta yurtdışında gayrimenkul yatırımı yapanlar, diğer tarafta bir ev sahibi olmayı aklından bile geçiremeyenler. Bir tarafta aylık gelirinin ne kadar olduğunu bilmeyecek kadar çok kazananlar, diğer tarafta kazandığı cebine girmeden buhar olanlar.