TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
SON DAKİKA
Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

TUR ABDİN’İN İNCİSİ DEYR’ÜL ZAFERAN

Yazının Giriş Tarihi: 24.12.2022 08:16
Yazının Güncellenme Tarihi: 24.12.2022 08:16
TUR ABDİN’İN İNCİSİ DEYR’ÜL ZAFERAN

Güneş doğudan yükselir-4
    Tur Abdin Yöresi ile birlikte Orta Doğu’yu aydınlatan bilginlerin yetiştiği,  çağlara meydan okuyan en önemli manastır, şüphesiz Mardin’in bağrındaki Deyr’ül zaferân’dır. Mardin’de doğup büyüyen herkesin anılarında mistik bir yeri olan kadim manastırı, Haziran’da ziyaret ettik.    Geziyi talimatla özel kılan İstanbul Süryani Kadim Vakfı Başkanı saygıdeğer Sait Susin, Bşk.Yrd.Kenan Gürdal, yönetici İshak Bayyiğit, genç rehber Simon Çepe ile ziyaret sonunda değerli vaktini ayıran saygıdeğer Metropolit Saliba Özmen’e teşekkür eder; şahıslarında bütün Süryani kardeşlerimizin NOEL/Doğuş Bayramını kutlarım. NOEL yurdumuza birlik, beraberlik, huzur ve başarı getirir inşallah…


    I- DEYR’ÜL ZAFERÂN MANASTIRI
    I.1- Deyr’ül zaferân Adının Anlamı

    Deyr’ül zaferân adını çevresinde yetişen ender bulunan zaferan bitkisinden alır. Zaferan, günümüzde safran olarak bilinen, sonbaharda açan, bir kültür bitkisidir. Tepeciklerinin kurutulmuşundan safran baharatı elde edilir. Anavatanı Alpler’in güney-batı etekleridir. Keskin ve samansı bir tadı olduğu belirtilen baharat, pahalı olduğundan genellikle gramla satılır.  Yiyeceklere sarı bir renk veren safran mutfaklarda tatlı ve şuruplarda yaygın olarak kullanılır. Antioksidan olarak çağlar boyu solunum yolu enfeksiyonları ve astım sorunlarında kullanıldı. Kanserli tümörlerin küçülmesi ve iyileştirilmesi için kullanıldığı gibi uyarıcı özelliğiyle de bilinir. Günümüzde hazır gıdalarda renk ve tat vermesinin yanısıra, ilaç sektörü, kumaş boyaları,parfüm yapımında da kullanılır.    
     Arapça’da manastır anlamındaki “Deyr” ile “Zaferan/Safran” kelimelerinin bileşimiyle “Zaferan/ Safran Manastırı” anlamında XV.asıradan beri Dey’rül Zaferan adı kullanılmaktadır. Manastırın kirece safran karıştırılarak hazırlanan altın sarısı rengindeki taşları da anlamı pekiştirir.
    I.2- Deyr’ül zaferân’ın Yeri
    Deyr’ülzaferân veya Mor Ḥananyo Manastırı;Mardin’in 3 km doğusunda, 5. asırda yapılan bir  Süryani eseri olup, Tur Abdin yöresinin en önemli merkezlerinden biridir. Mor Hananyo Kilisesi (Kubbeli Kilise), Azizler Evi (Beth Kadişe), Meryem Ana Kilisesi ve Güneş Tapınağı manastırın ana yapılarını oluşturur. Eteklerini saran zeytinlikler, meyve ağaçları ve dağa doğru taraçalar halinde yükselen üzüm bağları; zaferan bitkisinin solunum yollarına şifa veren özü nedeniyle soluyanı ferahlatan bol oksijenli temiz havası, çevresindeki yer altı sularıyla cennetten gizli bir köşe gibi durur.
    I.3-Deyr’ül zaferân’ın Önemi
    Manastırın içinde özünü koruyan tarihi bir Süryanice İncil ve kutsal taş bulunmakta, ilk tıp fakültesinin de burada kurulduğu söylenmektedir. Kurulduğu dönemden kalma mozaikler bugün de durmaktadır. Canlı bir tarih görünümünde olan manastırın en büyük özelliklerinden biri de içinde 52 Süryani patriğinin mezarlarının bulunmasıdır.
II-DEY’RÜL ZAFERAN’IN TARİHÇESİ
    İlk dönem Hristiyanlığın önemli eserlerinden biri olan Deyr’ül Zaferan  Manastırı’nın kuruluş tarihi, milattan önceki dönemlere uzanmaktadır. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir coğrafya olan Mezopotamya da, Mardin’in 3(eski yol 5) km doğusunda bulunmaktadır. İnşa edildiği zamandan beri pek çok medeniyetin farklı amaçlar için kullandığı özel bir yapıdır. 
    Önceleri Güneşe tapan Şemsilerin kullandığı tapınak, II. asırda bölge halkı Süryanilerin Hristiyanlığı kabul ettikten sonra bu yapıya yerleşmesiyle manastıra çevrildi.  Zamanla önemli bir dini merkez haline gelen ve birçok isim verilen manastır, XV. asırdan itibaren Deyr’ül Zaferan adını aldı. 
    Farklı medeniyetlerin esasta tapınak olarak kullandığı manastırın tarihi, bölümlerine ve kullanış amaçlarına göre üç bölümde incelenebilir: 
-Hristiyanlık öncesi Şemsiler dönemi ,
-Hristiyanlık dönemi, 
-Manastır Dönemi(IV.asır) 
    1293 yılında Iğnatiyos Vahip’in Patriklik Kürsüsüne oturmasıyla Deyrü’z-zafaran Manastırı resmen Patrikhane merkezi olmuştur.
III- DEYR’ÜL ZAFERAN MANASTIRININ BÖLÜMLERİ 
    Farklı dönemlerde yapılan eklemelerle günümüzdeki şeklini almış olan manastır birçok bölümden oluşmaktadır. Bunlar; Mor Hananyo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi, Mor Petrus Kilisesi, Azizler Evi, Patrik-Metropolit ve Rahiplere Ait Odalar. 


IV-DEYR’ÜL ZAFERAN’DA YETİŞEN BİLGİNLER
    Tarih boyunca, bilime ve eğitime çok önem veren Süryaniler için, kilise ve manastırlar eğitim-öğretim mekânları olup, Eğitimin din temelli olmasının da bunda payı büyüktür. Dey’rül Zaferan’ın manastır olarak kullanılmaya başlanmasından itibaren birçok Süryani din adamı ve bilgini yetişti.
Daralı Yuhanna (ö. 860), Taşkökü Oğlu İyavennis Yakup (ö. 1231), Vuheyyip Oğlu (ö. 1333), Iğnatiyos İsmail (ö. 1366), Garip Oğlu Yusuf (ö. 1375), Şeylillah Oğlu Yuhanna (ö. 1498), Rahip Davut (ö. 1500),
Gürçli Yusuf (ö. 1537), Mansuriyeli Abdulgani (ö. 1575), Patrik Nimetallah (ö. 1585), Patrik Şükrallah (ö. 1743), Musullu İsa (ö. 1743), Diyarbakırlı Abdunnur (ö. 1755), Rahip Yeşuh Garibo (ö. 1916), Patrik III. İlyas Şakir (Lozan görüşmelerine katıldı.1932’de Hindistan’da öldü. Patriklik merkezi de Deyr’ül Zafaran Manastırından Suriye’ye taşındı), Tuma Aras (ö. 1946), Efrem I. Barsavm (Yurt içi ve yurt dışında birçok araştırmalar yaptı. İnanç ve edebiyat alanında birçok eser yazdı. Lübnan’da “İlahiyat Koleji”ni kurdu. 1918’de Humus Metropolitliğine, 1933’de patrikliğe takdis olundu. 1957’de vefat etti.), Hanna Dolapönü-ölümü 1969(Mardin doğumlu olup, her kesim tarafından çok sevilirdi. Deyr’ül Zaferan’da Süryanice ve Arapça dillerinin öğretmenliğini yaptı. Manastırın basın-yayın müdürlüğünü de yaparak, birçok eser bastırdı. 1947’de Deyr’ül Zaferan Metropolitliğine atandı. Arapça, Süryanice ve Türkçe dillerinde 70 eser ve tercüme bıraktı. Ruhu şad olsun.), Cebrail Allaf (ö. 1985),Kurilos Yakup, Julius Yeshu Çiçek (ö. 2005), İbrahim Türker, N.Saliba Özmen-1964 doğumlu (İlk dini eğitimi Deyr’ül Zafaran Manastırında aldı. Oxford üniversitesinde Süryani Dilleri üzerine eğitim ve mastırı yapan  Nuri Saliba Özmen, 2003 yılında Mardin-Diyarbakır Metropoliti olarak takdis edildi.
    Tarih, İnanç ve Bilimin harmanlandığı Deyr’ül Zaferan Manastırı, her Mardinlinin gönlünde önemli bir yere sahiptir. Ortamın mistik özelliği herkesi cezbeder. Dünyanı her yanına dağılmış Süryani kardeşlerimizin Kudüs’üdür. Görmeyenler mutlaka gidip görmeli, Tarihin farklı çağlarına aynı yerde tanık olmalı…

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.