Minik Serçe lakabıyla tanınan usta şarkıcı Sezen Aksu’nun hastalığı Cushing sendromu nedir?

Son yıllarda giderek artan bir şekilde Cushing Sendromu vakaları görülüyor. Vücutta aşırı miktarda kortizol hormonunun üretilmesi sonucu ortaya çıkan bir endokrin bozukluk olan bu sendrom tedavi edilmediğinde, kalp hastalıkları ve diğer ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor. Uzmanlar, erken teşhisin önemini vurguluyor ve semptomları olanların vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurmasını öneriyor. Cushing sendromu nedir, belirtileri nelerdir? Birlikte inceleyelim.

Cushing sendromu nedir?

Cushing sendromu, vücutta aşırı miktarda kortizol hormonunun bulunmasıyla karakterize edilen bir sendromdur. Kortizol, böbrek üstü bezlerinde üretilen bir hormondur ve vücutta birçok önemli fonksiyona sahiptir; metabolizmanın düzenlenmesi, bağışıklık sistemi fonksiyonları ve stres tepkilerinin kontrolü gibi.

Cushing sendromu neden olur?

Cushing sendromu sebepleri birkaç farklı unsurdan kaynaklanabilir. Bu unsurlar şu şekilde karşımıza çıkar:

Böbrek üstü bezi tümörleri: En yaygın neden, böbrek üstü bezlerinde (adrenal bezler) bulunan benign (iyi huylu) veya nadiren malign (kötü huylu) tümörlerdir. Bu tümörler kortizol üretimini artırabilir. Bu da Cushing sendromuna yol açar.

Hipofiz bezinden (beyinde) kaynaklanan sorunlar: Hipofiz bezi, kortizol üretimini düzenleyen adrenokortikotropik hormonu (ACTH) salgılar. Hipofiz bezindeki bir tümör ACTH üretimini artırabilir ve böbrek üstü bezlerini aşırı kortizol üretimine teşvik edebilir.

Kortizol içeren ilaçlar: Kronik olarak kortizol içeren ilaçlar kullanmak, Cushing sendromuna yol açabilir. Bu ilaçlar astım, romatoid artrit ve diğer iltihabi hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Nadiren diğer faktörler: Nadiren, aşırı kortizol üretimine neden olabilecek başka durumlar da olabilir. Örneğin, akciğerlerde küçük tümörler kortizol üretimini artırabilir.

Cushing sendromu belirtileri nelerdir?

Cushing sendromu, vücutta aşırı miktarda kortizol hormonunun bulunmasıyla ilişkilendirilir. Bu durumun belirtileri genellikle zamanla gelişir ve çeşitli sistemleri etkileyebilir. Cushing sendromu belirtileri şunlar olabilir:

Kilo artışı: Özellikle gövde, bel ve yüz bölgesinde anormal kilo artışı gözlenebilir. Bu durum, "ayı yüzü" olarak adlandırılan yüzde dolgunluk şeklinde kendini gösterebilir.

Cilt değişiklikleri: Ciltte incelme, morarma ve kolay morarma, aşırı kıllanma (hirsutizm) gibi değişiklikler meydana gelebilir. Ayrıca ciltte çatlaklar (mor veya pembe renkli), özellikle karın, kalça, sırt ve uyluklarda görülebilir.

Hipertansiyon (Yüksek Kan Basıncı): Cushing sendromu olan kişilerde yüksek kan basıncı sıkça görülür.

Kemik problemleri: Osteoporoz gibi kemik yoğunluğunun azalması ve kemik kırılmaları riskinde artış görülebilir.

Kas zayıflığı ve yorgunluk: Kas güçsüzlüğü, kas kaybı ve genel yorgunluk sıkça karşılaşılan belirtilerdir.

Psikolojik belirtiler: Depresyon, anksiyete, duygusal dalgalanmalar ve bilişsel işlevlerde bozulma gibi psikolojik semptomlar görülebilir.

Adet düzensizlikleri: Kadınlarda adet düzensizlikleri, aşırı adet kanaması veya menstrüel siklusunun tamamen kesilmesi gibi hormonal değişiklikler gözlenebilir.

İmmün sistemi sorunları: Zayıflamış bağışıklık sistemi nedeniyle sık enfeksiyonlarla karşılaşılabilir.

Şeker hastalığı (Diabetes Mellitus): Cushing sendromu, insülin direncini artırabilir ve şeker metabolizmasını etkileyerek diyabete yol açabilir.

Cushing sendromu tanısı nasıl konur?

Cushing sendromunun doğru şekilde tanınması ve teşhisi için birkaç adımın izlenmesi gerekmektedir. Cushing sendromu tanısı prosedürleri şunları içerebilir:

Hasta öyküsü ve fizik muayene: Doktor, hastanın semptomları, tıbbi geçmişi, aile öyküsü ve kullandığı ilaçlar hakkında detaylı bir öykü alır. Ardından, hastanın fiziksel belirtilerini değerlendirir; özellikle kilo artışı, yüzde dolgunluk, cilt değişiklikleri ve kan basıncı gibi Cushing sendromu belirtilerine odaklanır.

Laboratuvar testleri: Kan ve idrar testleri, kortizol seviyelerini ölçmek için kullanılır. Normalde bir dizi test, kortizol seviyelerindeki değişiklikleri izlemek ve Cushing sendromunu teşhis etmek için yapılır. Bu testler arasında sabah kortizol düzeyi, 24 saatlik idrarda kortizol ölçümü, kanda ACTH seviyeleri gibi testler bulunur.

Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, böbrek üstü bezlerindeki tümörleri veya diğer yapısal anormallikleri tespit etmek için kullanılır. Bu testler arasında bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bazen pozitron emisyon tomografisi (PET) taramaları yer alabilir.

Hipofiz glandının değerlendirilmesi: Eğer Cushing sendromu hipofiz kaynaklıysa, hipofiz bezinin değerlendirilmesi için bazen görüntüleme testlerine ek olarak hormonal testler veya hipofiz MRG'si gerekebilir.

Daha spesifik testler: Bazı durumlarda, tanıyı doğrulamak veya belirlemek için daha spesifik testler yapılabilir. Örneğin, kortizol seviyelerinin gün boyunca nasıl değiştiğini belirlemek için dexamethasone baskı testi yapılabilir.