Otizmli çocuklara “ABA” terapisi

SULTAN GÜMÜŞ KAYA / RÖPORTAJ

Otizmli çocukların davranışlarını iyileştirmek ve geliştirmek için ABA terapisini öneren Uzman Psikolog Mine Ağır, çocuklara yeni davranışlar öğretme ve bu davranışların neden, nasıl yapıldığının da temelini verme açısından önemli bir terapi yöntemden bahsetti. Ebeveynlerin de bu noktada bilinçlenmesini sağlayan ABA terapisi sayesinde istenmeyen davranışların kökeninin belirlendiğini ve ortadan kaldırıldığını kaydeden Ağır, ailelerin dikkate alması gereken bilgileri paylaştı.

ABA terapisi otizmi iyileştirir mi?

ABA, bir tedavi yönteminden ziyade, bir uygulama metodudur. ABA yöntemlerini kullanarak, çocuğa gerekli becerilerin etkin şekilde öğretilmesi sağlanır. Davranış problemlerinin düzeltilmesi ile çocuğun yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenir. ABA, diğer terapi ve alternatif tedavi yöntemleri ile beraber kullanılabilir. ABA, alternatif bir yaklaşım olmaktan ziyade, diğer terapilerin de içinde bulunduğu ekibin bir parçası olarak kabul edilir. Otizm tamamen iyileşen bir durum değildir. Otizm tedavisinde esas amaç; çocuğun bağımsız şekilde, akranları ile en uyumlu şekilde yaşamasını sağlamaktır. Özellikle erken dönemde başlayan eğitim programları sayesinde, otizmli çocuklar, yaşıtları ile beraber eğitime devam edebilir. ABA yöntemi; özellikle istenmeyen davranışları azaltmayı hedefleyen, davranışları analiz ederek, davranışların sıklığını ve şiddetini tespit ederek, buna uygun bir iyileşme programı hazırlar. Özellikle sorunlu davranışlarla başa çıkmayı oldukça iyi şekilde sağlayan ABA terapisi; haftada 20 ve 40 saatlik programlar ile uygulanmalıdır.

HER YENİ BECERİ İÇİN ADIM ADIM…

ABA tedavisi ile davranış disiplini arasındaki ilişkiden bahsedebilir misiniz?

Otizmli çocukların davranışlarını iyileştirmek ve geliştirmek için ABA terapisi oldukça önemlidir. Çocuklara yeni davranışlar öğreten ve bu davranışların neden, nasıl yapıldığının da temelini veren ABA terapisi; çocuklara her yeni beceriyi adım adım öğretmektedir. Uzmanlar, yapılan değerlendirmeler neticesinde hedefi belirler. Bunun neticesinde ise belirli aralıklarla gelişimi kontrol eder. Özellikle istenmeyen davranışlar; otizmli çocuklarda yakın çevre tarafından pekiştirilmektedir. Ebeveynlerin de bu noktada bilinçlenmesini sağlayan ABA terapisi sayesinde istenmeyen davranışların kökeni belirlenir ve ortadan kaldırılır.

Peki, ABA terapisinin özellikleri nelerdir?

ABA terapisi, ne kadar erken uygulanırsa o kadar başarı elde edilir. Özellikle erken dönemde başlayan ABA terapisinin başarısı oldukça yüksektir. ABA terapisi otizmli çocuklarda uygulanabildiği gibi davranış problemleri olan çocuklarda da uygulanmaktadır. Özellikle ABA terapisi istenmeyen sorunlu davranışların azalmasını sağlar. Özellikle çocuğa hedef davranışlar kazandırılmasına destek olur. ABA tedavisinde sonuçlar yoruma dayalı değildir, kişiye özel ve objektiftir. Alternatif davranışlarının dışında yeni becerilerin de kazandırılmasını hedeflemektedir. ABA terapisinde hedef erken dönemde verilmiş olan ABA terapisi sayesinde otizmli çocuğun akranları ile vakit geçirebilmesini sağlamaktır. Otizmli çocuğun özellikle istenmeyen davranışlarına etki eden çevresel etkenlerin incelenmesi sağlanır. Bu davranışların kontrol altına alınması sağlanır.

KAYBOLABİLİR YA DA GERİLEYEBİLİR

ABA terapisinin konuşma ve dil gelişimi üzerindeki etkisinden de bahsedebilir misiniz?

Otizm; gelişimsel bozuklar arasında incelenen ve ilk 3 yılda fark edilen bir durumdur. Temelde otizm, iletişim ve sosyal ilişkilerde zorluk ya da kısıtlılık olarak etki etmektedir. Özellikle sosyal etkileşimde ve iletişimde problemler yaşanmasına yol açar. Otizm genel olarak bilişsel gelişimde gerilik ya da sapmaya yol açabilir, yineleyici ve sınırlayıcı ilgi davranışlarına sebep olabilir, sosyal ve iletişim alanında yetersizlik olarak ifade edilmektedir. Otizmli çocukların erken yaştan itibaren dil ve konuşma becerilerini geliştirmek adına özel eğitim ve terapiler alması önemlidir. Otizmli çocuklarda genellikle öğrenilmiş olan dil becerileri, zaman zaman kaybolabilir ya da gerileyebilir. Bu durumu engellemek adına ABA terapisi ile konuşma ve dil gelişimi için terapilere başlamak gerekmektedir.