Köşe yazarımız Mehmet Tayyar Tanış, bu hafta Mehmet Fuat Köprülü'yü kaleme aldı.
Aile silsilesi onuncu kuşakta Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa’ya dayanan Fuat Köprülü 4 Aralık 1890’da İstanbul Sultanahmet’te dünyaya geldi.
***
Mehmed Fuad, Yerebatan semtinde bulunan Ayasofya Merkez Rüşdiyesi’ni bitirdikten sonra Mercan İdâdîsi’ne girdi.
***
Burada gördüğü eğitimin son senesi Hüseyin Cahit’in (Yalçın) müdürlüğü zamanına rastlar. Erkenden şiire başlayan Mehmed Fuad’ın 1905 yılında Sultan Abdülhamid için yazdığı methiye basılan ilk şiiridir.
***
Bu dönemde kaleme aldığı “Elhân-ı Mukaddeseden Bâyezid Câmi-i Şerifinde” başlıklı şiiri taşıdığı saf dinî duygularla dikkati çeker.
***
Kendi ifadesine göre idâdîde ilk zamanlar riyâziyeye meraklı iken sonraları bunun yerini edebiyata ve ardından onun yanı sıra tarihe yönelen bir ilgi almıştı.
***
1907’de Mercan İdâdîsi’ni bitiren Köprülü, İstanbul Dârülfünunu’nun yeni bir düzen verilen şubeleri arasında muhtemelen baba mesleğiyle de ilgisi dolayısıyla Mekteb-i Hukuk’u seçti.
***
Üç sene devam ettiği bu şubedeki tedrisatı yetersiz gördüğünden bu mektepten ayrılıp kendi kendini yetiştirmeyi daha uygun buldu. Özel surette aldığı derslerle Fransızcasını ilerletmeye önem verdi.
***
Evinde babasının hususi kütüphanesinde Osmanlı vak’anüvislerinin eserleri, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi gibi kitaplarla tanıştı.
***
Bir yandan geliştirdiği Fransızcası ile bu dilin edebiyatından başlayarak diğer Avrupa edebiyatlarını tanımaya, öte yandan Batılı fikir adamlarının eserlerini okuyarak düşünce ufkunu genişletmeye çalıştı.
***
Millî Edebiyat hareketine katıldıktan sonra, sanatsal içerikli eserlerden ziyade, bilimsel eserler yazmış, modern yöntemler kullanarak Avrupai tarzda edebiyat tarihçiliğinin temellerini atmıştır.
***
Türk edebiyatını bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk bilim adamıdır.
***
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine geçtikten sonra edebiyat ve edebiyat tarihi ile ilgili önemli çalışmalar yapmış; Bu doğrultuda ”Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar”, “Türk Edebiyatı Tarihi”, “Divan Edebiyatı Antolojisi”, “Türk Saz Şairleri” gibi eserleri kaleme almıştır.
***
Türklerin kendi kültür ve medeniyetinin yabancılardan öğrenilmesine karşı çıkan sanatçı; Türk edebiyatı tarihi, Türk medeniyeti ve kültür tarihi, Türk dili, Türk sanatı ve müziği alanlarında incelemeler yaparak eserler yazmıştır.
***
Yaptığı edebiyat tarihi çalışmalarıyla birçok sanatçıyı bilim dünyasına kazandırmıştır.
***
Bilimsel tarihçiliğin ilk örneklerini veren sanatçı, çeşitli uygarlıkların etkisinde kaldıkları için farklılık gösteren Türk boylarının edebiyatlarını bir bütün olarak ele almıştır.
***
Ziya Gökalp’ın çıkardığı ”Yeni Mecmua”da hece vezniyle ve millî konuları işleyen şiirler yazmıştır.
Şairlerimiz ve şiirleri üzerine yaptığı tanıtma ve incelemelerini daha çok “Yeni Mecmua”da yayımlamıştır.
***
Özellikle edebiyat tarihi konusunda yaptığı çalışmalarıyla tanınan sanatçı, Türk edebiyatı tarihinin kurucusu sayılmış; edebiyatı ”tarih-eser-şahıs” üçgeninde modern ve bilimsel yöntemlerle incelemiştir.
