Yeraltı dünyasına yapılmış bir alt metin okuması: Jean Genet Oyunlarında Bir Arınma Aracı Mazoşizm

Muhabir-Berkay Erden / Almanya doğumlu tiyatrocu ve yazar Poyraz Deniz Genç yeni çıkardığı ve alt metin okumaları içeren “Jean Genet Oyunlarında Bir Arınma Aracı Mazoşizm” kitabı hakkında açıklamalarda bulundu. Jean Genet’in yer altı dünyasıyla olan bağının ve tiyatro literatüründe bu konuda az kaynak olmasının onu bu kitaba yazmaya teşvik ettiğini belirten Genç, kitabı ve yazarlığa geçiş sürecinde hakkında şu ifadeleri kullandı: “Oyunculuk mesleği zor olmakla birlikte çok keyifli bir alan. Yıllarca oynadığınız metinlerin üzerinde çalışıyor, uyguluyor, yeni dünyalar inşa ediyorsunuz. Uzun bir yolculuk bu. Sonu olmayan uzun bir yol. Bu yolu keyifli kılan da yolun sonu değil seyir olmak. Yazmak kısmı yaratıyı bir bütün haline getirip bir harita gibi işin temelini inşa etmek. Çünkü oyunculuk sadece ezbere değil, metin ve alt metin hakkına birçok bilgi kaynağına dayanıyor. Bu yüzden yazmak çok önemli. Ayrıca tiyatro literatüründe çok az kaynak var. Ve arkamızdan gelenlere kalıcı şeyler bırakmak, ülke sanatına katkıda bulunmak bu işi yapan biri olarak borçtur benim için. Ben de kaynak ararken çok zorlandığım için tiyatro severlerle yardımcı olabilecek yeni söylemleri, yeni fikirleri yazmak ve üretmek gerektiğine inanıyorum.”

Dil nasıl bir silahsa, alt metinler kullandığınız kurşunlar oluyor

Kitabında yaptığı alt metin okumasının tiyatrodaki önemine vurgu yapan Deniz Poyraz Genç, alt metin okumanın sadece tiyatro ile değil dış dünya ile olan iletişimimiz ile ilgili olduğunu söylediği açıklamasında, “Alt metinlerin tiyatro oyunlarında çok önemli yeri vardır. Deha yazarları okurken basit bir cümlenin içinde onlarca düşünce ve üst fikir saklı olabiliyor. Bunlar sizi oynarken detayı ve duyguyu yakalamanıza ve dilin gücünü kullanmanıza yardımcı oluyor. Dil nasıl bir silahsa, alt metinler kullandığınız kurşunlar oluyor. Dış dünyada bile aslında diyaloglarınızda kimin size neyi nasıl anlatmak istediğini tonlaması, ses tonu, vurgusu, nefes düzeyi ve kelime sayısından bile anlayabilirsiniz. Bu dış dünya ile kuracağınız güçlü iletişimin ve şifrelerin de bir nevi göstergesidir. Bu yüzden önemlidir” ifadelerini kullandı.

İyi kötü ile birlikte var olabilir

Jean Genet’in yeraltı dünyasından geliyor olmasının oyunlarına yansıttığı izler önemli bir araştırma konusu olduğunu söyleyen Genç, neden kitabında bir yeraltı yazarının oyunlarını incelediğine şu sözlerle açıklık getirdi; “Jean Genet yeraltı edebiyatının en önemli isimlerinden. Oyunları ve kendi kişiliğini yeraltı dünyasının yaşam tarzı biçimlendirmiş. Bu dünya ile kurduğu ilişki çok farklıydı. Öteki olmanın verdiği farklılık onun var olma savaşını tetikliyordu. Onun bir suç makinesi olması var olmanın kendi içindeki bir savaşıydı. Jean Genet'de bunu görmüş ve bulunduğu dünyayı kaleme almış. Bunu ustalıkla yaparken hepimizin içindeki iyiyi ve kötüyü uyandırmakla kalmayıp, iyinin kötü ile var olabileceğini de anlatır. Karşıt kavramlar ve kullandığı dil, yarattığı karakterler içinizden insanlar olunca bunlar Jean Genet'in araştırma konusu yapar.”

Duygularıma ve ruhuma iyi geliyor

Son olarak kitabının kaynak arayışında olanlara bir ışık olmasını umduğunu belirten Genç, “Sanat sonsuz ve uzun bir yol. Ömür kısa. Tiyatro çalışmalarım ve yazma çalışmalarım devam edecek. Tiyatro duygularıma yazmakta ruhuma iyi geliyor. Kitabım tiyatro, sanat ve edebiyat literatürüne katkı sağlamayı ve kaynak arayan tüm okuyuculara ışık olacaktır umarım. Ülkemizin sanatına ve literatürüne katkılar yapmayı hep borç bilirim” diyerek açıklamalarını noktaladı.