Başkan Tugay’dan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi eleştirisi: Baskı ve vesayet var!

SEMİ TEKTAŞ / Yerel Reform Girişimi tarafından düzenlenen Yerel Reform Buluşmalarının 2’ncisi Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi'nde gerçekleştirildi. Merkezi İdare ve Yerel Yönetimler Yetki Paylaşımı: İdari ve Mali Özerklik gündemiyle yapılan toplantı İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Mülkiyeliler Birliği İzmir Şubesi iş birliği ile düzenlendi. Toplantıya İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, Yerel Reform Girişimi Derneği Kurucu Başkanı, Devlet Bakanı, Ankara Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı ve Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP) Genel Başkanı Murat Karayalçın, İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Altan İnanç, İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Aziz Kocaoğlu, CHP’li ilçe belediye başkanları, CHP’li ilçe başkanları, STK ve dernek temsilcileri ile çok sayıda vatandaş katılım gösterdi. Başkan Tugay konuşmasında, yerel yönetimlere mali açıdan özerklik sağlanması gerektiğinin altını çizerken Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yerel yönetimler üzerinde baskı ve vesayet oluşturduğunu söyledi.

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ ELEŞTİRİSİ

Tugay konuşmasında, Türkiye'nin 70’li yıllarda benimsediği toplumcu belediyecilik modelinden uzaklaştığını aktararak, “Türkiye 70’lerde toplumcu belediyecilik modelini benimsedi, 80’de belediyelerin yetki ve sorumluluklarını artırdılar. 2000 yılında AB uyum süreci çerçevesinde birtakım yasalar yürürlüğe girdi, 2005 yılında çıkan bir yasa belediyelerin idari ve mali özerkliğe sahip olduğunu belirterek yürürlüğe girdi fakat bugün baktığımızda geriye gittiğimizi görüyoruz. Özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi uygulanmaya başladığından beri belediyelerin üzerinde gittikçe artan bir vesayet var. Bu sistemde çeşitli kanun ve düzenlemeler hükümete daha fazla güç vermeye başladı ve Çevre, Şehircilik Bakanlığı, Tarım Orman Bakanlığı gibi neredeyse bütün bakanlıklar ve bunlara bağlı kurumlar yerel yönetimlerin yetki alanlarına daha fazla müdahale etmeye başladı. Bu dönem içerisinde özellikle kayyım uygulamaları görüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

BASKI VE KISITLAMALAR ARTI

31 Mart seçimlerinden sonra CHP’li belediyeler üzerinde baskı ve kısıtlamaların arttığını kaydeden Tugay, “31 Mart seçimlerinde CHP'nin birinci parti olması, Türkiye'nin önemli büyükşehir ve ilçe belediyelerini kazanmasından sonra CHP’nin özellikle sosyal belediyecilik uygulamalarının engellemeye çalışan farklı baskı ve kısıtlama tehditlerini de yaşıyoruz. Kreşleri dahil büyük bir sorun haline getirdiklerini görüyoruz” diye konuştu.

KATILIMCI YEREL YÖNETİM

Ekonomik ve sosyo-kültürel çöküntüye karşı toplumu, yerel yönetimler eliyle korumaya çalıştıklarını belirten Tugay, “Kalkınmada yerel demokrasi ve sosyal devlet anlayışı yerelden başlayarak gelişecek diye inanıyoruz. Bu dönemde özellikle CHP’li belediyeler hem kendi şehirlerimizde katılımcı yerel demokrasi için yol ve yöntem deniyoruz. STK’larla, kent içerisinde oluşturduğumuz yapılarla iletişim içerisinde çaba gösteriyoruz. Bir taraftan da toplumun yaşadığı ağır çöküntüye karşı toplumu koruyucu politikalar için uğraşıyoruz. Demokrasi bilincini artırmak, demokrasinin bir konfor değil zorunluluk olduğunu insanlarımıza doğru yollardan anlatabilmek ve onların katılımlarıyla birlikte çok daha başarılı yerel yönetim uygulamalarını gerçekleştirebilmek en önemli hedefimiz” ifadelerini kullandı.

“BU ETKİNLİKLER YOL GÖSTERİCİ”

Tugay, bu tür etkinliklerin bir telaş ve arayış içerisinde olan CHP’li belediyeler için yol gösterici nitelikte olacağını kaydettiği konuşmasında, yerel yönetimlere idari ve mali açıdan sağlanabilecek özerkliğin tanımı üzerinde mutlaka tartışılması gerektiğini açıklayarak, sözlerini şöyle tamamladı:

“CHP’li başkanlar olarak sürekli bir telaş içerisindeyiz. Bu tür girişim ve tartışma ortamları doğal olarak çok yol gösterici olacaktır. İdari ve mali açıdan daha özgür olmak mutlaka hepimizin amacı. Özerklik tanımının tartışması mutlaka yapılmalı ve netleşmelidir. Kaynaklara daha fazla ihtiyacımız olduğunu, mali açıdan belediyelerin kendi kaynaklarını oluşturabileceği alanlara ihtiyaç olduğunu kesin bir kanaat olarak söyleyebilirim. İdari açıdan da belediyelere daha fazla sorumluluk yüklenmesi gerektiğini söyleyebilirim. Sağlık açısından belediyelerin daha fazla yükü olmalıdır. Merkezi hükümetin yürüttüğü sağlık sistemi ben ve benim gibi düşünen hekimlerin gözünden ağır hatalarla doludur. Yerel yönetimlere daha fazla sorumluluk verilmesi toplumun daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır. Benzer talebim eğitim için ve merkezi hükümetin yetkisi içinde olan birçok konu için söyleyebilirim ki yerel yönetimlere daha fazla yetki verilmelidir.”

“MERKEZİ İDARE ŞUBELERİNDEN FARKI OLMAZ”

Murat Karayalçın ise konuşmasında, “Yerel yönetimlerin yalnızca reforma tabi tutulmasının yeterli olmayacağının bilincindeyiz. Türkiye'de kamu yönetimi yerel ve merkezi yönetimiyle bir bütün olarak Anayasa’da belirtilir. Bu bütünün bir parçası değil o bütünün tamamı reforma tabi tutulmalı. Yani Türkiye'de kamu yönetimi tamamen yeniden düzenlenmeli. Atatürk’ün Bakanı, 1939 yılında Türkiye'de kamu yönetiminin bozuk olduğunu ve yeniden düzenlenmesi gerektiğini söylüyor. Türkiye’de 5’er 10’ar yıl arayla özellikle de darbelerden sonra çeşitli çalışmalar yapıldı. Türkiye’nin itibarlı kuruluşları ve üniversiteleri bu çalışmaların içinde yer aldı. Proje ve raporlar hazırlandı, sunuldu. Ancak bunların hiçbiri uygulanmadı. Zamanla bu hoş bir söylem olarak siyasetçiler tarafından arada sırada dile getirilmeye başlandı ancak çalışılmadı. Biz dernek olarak bu konuyu gündemde tutmak istiyoruz. Bunu, insanlarımızın daha iyi bir gelecek yaşaması için gerekli olduğunu düşünüyoruz. 2 ayda bir önemli konuları Türkiye’nin tartışmasına açmak istiyoruz. Eğer belediyeler özerk değilse, belediyelerin merkezi idare şubelerinden farkı olmaz. Belediye özerkliğe sahipse başı dik hemşerilerine hizmet verir” şeklinde konuştu.

“DEMOKRASİYE SAHİP ÇIKALIM”

Karayalçın, “Yetkiler bir genişliyor, bir geriliyor. Genelde yetkiler verildikten sonra kalır geri alınamaz. Eğer verilen yetkiler geri alınabiliyorsa burada yaşamın doğal akışına aykırı bir durum vardır. Ortadaki yapısal sorun nedeniyle bir gerileme yaşanmaktadır. O zaman bana göre çok önem taşıyan bu saptamanın gerisindeki yapısal soruna bakmamız gerekiyor. Nedir bu? Özünde Türkiye'de yurttaş ile hemşirenin kullandığı oyun aynı derecede aynı güvenlik ölçüleri ile olmaması bulunuyor. Benim yurttaş olarak verdiğim oy geçerli ama hemşeri olarak oyum her zaman geçerli değil. Cumhurbaşkanı ve milletvekilliği için kullandığım oy geçerliyken Ankara'nın Çankaya ilçesinde kime, hangi partiye oy verdiğime bağlı oyum geçerli. Bunun Türkiye mizahında karşılığı var ama demokraside olmamalı.  Kim olursak olalım hep birlikte demokrasiye sahip çıkmamız gerekiyor. Vesayet kurumunun tehdit aracı olarak kullanılmasının yeni adı: Silkeleme. Bunu yeni getirdiler. 89 yılında ANAP iktidarı tehdit etti ama infaz etmemişti. Bu yönetim hem tehdit etti hem infaz yapıldı. İstanbul Beyoğlu’ndan başlandı. CHP’li belediyeler infaz ediliyor ama diğerlerine dokunulmuyor. AYM, 2012 yılında vesayet yetkisinin sık sık değil istisnai olması gerektiğini söylemiştir. İstisnai olarak kullanılması gereken vesayet yetkisi son 8 yılda 154 kere kullanılmıştır. Bu kabul edilemez. Bunun 26’sı Diyarbakır Belediyesi. Rekor kırıyor, 24 ile de Van Belediyesi takip ediyor. 11 milyon yurttaşımız, vesayet yetkisinin kullanıldığı seçmeni. Bu kadar yurttaşın oyu çöpe atılıyor” diyerek sözlerini tamamdır.