Başkan deprem anı senaryosu geliştirmeli!

AYSELİN UZUN-ÖZEL HABER- Türkiye’nin bir deprem ülkesi olması sebebiyle her 1- 7 Mart tarihleri arası “Deprem Haftası” olarak kabul ediliyor. Bu süre zarfında, olası bir depreme karşı alınabilecek önlemlerin yanı sıra önceden yaşanan depremlerden çıkarılabilecek dersler de hatırlatılıyor. Ancak tüm bunlara rağmen yerel ve merkezi yönetimin hala deprem anında ve sonrasında yapılacaklara ilişkin pek bir planı olmadığını belirten Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Koray Çetin Önalan, “Kahramanmaraş depreminde gördük ki 3 gün boyunca bölgeye dışarıdan giriş mümkün olmadı. Bu sebeple ise arama kurtarma başta olmak üzere birçok konuda geç kalındı. Buradan anlıyoruz ki bizim deprem anında ve sonrasında ne yapacağımızla ilgili hiçbir planımız yok. O yüzden biz şunu çok önemsiyoruz; İzmir’de bir deprem olduğu taktirde, deprem bölgesine yardımlar nasıl ulaşacağı ve bu kaos ortamı nasıl aşılacağı konusunda bir deprem senaryosu geliştirmeli” konusunda vurgu yaptı.

Jeofizik Yüksek Mühendisi Erhan İçöz ise İzmir’deki kaçak yapılara karşı uyarılarda bulunarak “Verilere bakıldığında İzmir’de çok sayıda kaçak yapı olduğunu gösteriyor. Bu nedenle de bu yapıların herhangi bir mühendislik hizmeti almadığı, zemin yapılarının araştırılmadığı çok açık bir gerçek. 99 depreminde yıkılan yapıların büyük bir bölümü bu tür kaçak yapılardı. İzmir’in de bu açıdan büyük bir risk altında olduğu çok açık” sözlerini etti.

UZUN VADELİ PLANLAR YAPILMALI

Yaklaşan yerel seçimlere dikkat çeken Koray Çetin Önalan, İzmir Büyükşehir Belediye başkanı olacak kişinin öncelikle olası bir depreme karşı şehri hazırlaması gerektiğini vurgulayarak “İzmir’in olası bir depreme hazır olup olmadığı konusuna öncelikle, deprem sonrasında yapılması gerekenler açısından bakmak lazım çünkü Kahramanmaraş depreminde gördük ki 3 gün boyunca bölgeye dışarıdan giriş mümkün olmadı. Bu sebeple arama kurtarma başta olmak üzere birçok konuda geç kalındı. Buradan anlıyoruz ki bizim deprem anında ve sonrasında ne yapacağımızla ilgili hiçbir planımız yok. O yüzden biz şunu çok önemsiyoruz; İzmir’de bir deprem olduğu taktirde, deprem bölgesine yardımlar nasıl ulaşacağı ve bu kaos ortamı nasıl aşılacağı konusunda bir deprem senaryosu geliştirmeli. İzmir büyükşehir belediyesine aday olanlardan en önemli beklentimiz, bir afet anı planı. Aksi taktirde insanlar enkazın altındayken Türkiye’de yollar tıkanıyor. Yardımlar bölgeye ulaşamıyor” şeklinde konuştu.

DEPREM MASTER PLANI ÖNEMLİ

Öte yandan deprem öncesinde alınacak tedbirlerin de çok önemli olduğunu söyleyen Önalan, İzmir’de bir deprem yaşanma olasılığı için fitili ateşlenmiş dinamit benzetmesinde bulunarak “Türkiye bir deprem ülkesidir ve adete fitili yakılmış dinamit gibidir. Bizim depremle ne zaman karşılaşacağımız dinamitin ipinin uzunluğuna bağlıdır. Yani İzmir’de şu anda da deprem olabilir belli bir süre sonra da. Ancak şunu biliyoruz ki bu mutlaka olacak. Bunun için bizim 20-30 yıllık planlar yapmamız gerek. Bir defa İzmir’de yapı stoku çok eski. İkinci yapılması gereken şey de yapı stokunun yenilenmesi lazım. Zaten biz bugüne kadar, ovalarda, tarlalarda ve diri fayların üstünde yerleştik. Yani yanlış yerlerde yerleştik. Bu yerleşim kültürünü tamamen terk etmemiz ve güvenli yerleşim alanlarına kentleri kurmamız şart” dedi. Son olarak CHP İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Cemil Tugay’ın seçim vaatlerinde sıkça söz ettiği “Deprem Master Planı”na değinen Önalan, “Deprem Master Planı son derece önemlidir. Ancak bu plan sözde kalmamalı. Yani bunun üzerine gerçekten gidilmeli ve Deprem Master Planından çıkan sonuçlara uyulmalı ve uygulanmalıdır” diye konuştu.

İZMİR’İN RİSK ALTINDA OLDUĞU ÇOK AÇIK

Çok yakında seçilecek olan İzmir Büyükşehir Belediye başkanının, deprem konusunda uygulayacağı planları mühendis odalarıyla bir iş birliği kurarak ilerletmesi gerektiğini vurgulayan Jeofizik Yüksek Mühendisi Erhan İçöz, “Depremin bir öncesi, bir sırası bir de sonrası var. Biz yer bilimciler her zaman depremin öncesine hazırlıklı olunması gerektiğini söylüyoruz. Buradan bakılınca, İzmir depreme hazır mı konusunu bu şekilde irdelememiz gerekir. Öte yandan verilere bakıldığında İzmir’de çok sayıda kaçak yapı olduğunu gösteriyor. Bu nedenle de bu yapıların herhangi bir mühendislik hizmeti almadığı, zemin yapılarının araştırılmadığı çok açık bir gerçek. 99 depreminde yıkılan yapıların büyük bir bölümü bu tür kaçak yapılardı. İzmir’in de bu açıdan büyük bir risk altında olduğu çok açık. Diğer taraftan İzmir’in pek çok semtinde çok dar sokaklar bulunmakta. Bunun da deprem için risk faktörü olduğunu bellidir. Ayrıca Türkiye’de ilk kez İzmir’de ‘Deprem Master Planı’ uygulanmıştır ve bu plan oldukça önemlidir. Ancak eksikleri bulunmakta. Eğer yerel yönetimler bu eksikleri giderirse İzmir’in deprem açısından yapısı çok iyi olacaktır. Nedir bu eksiklikler derseniz; bu çalışmada jeolojik araştırma yapılmış, sondajlama usulüyle binaların durumu araştırılmıştır ancak jeofizik çalışma hiç yapılmamıştır. Bu da depremin en önemli bileşenlerinden birisidir. Bu nedenle İzmir’in tamamının jeofizik yöntemlerle araştırılıp, mevcut fay hatlarının durumu, zemin yapısının dağılımı, binaların buna göre zemin-yapı ilişkisine uygun olup olmadığının mutlaka araştırılması gerekir. Çünkü bir bina sağlam bile olsa, zeminle uyumsuzsa depremde yıkılması kaçınılmazdır. Seçilecek olan belediye başkanı eğer, Deprem Master Planı’nı mühendis odalarıyla el ele geliştirirse çok iyi sonuçlar alınacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı.