İklim krizinde yeni tablo: Balıkların istilası  

SULTAN GÜMÜŞ KAYA

 Muğla Sıtkı Koçman Su Ürünleri Fakültesi'nden Prof. Dr. Serhan Tarkan, halk arasında ‘İsrail sazanı’ olarak bilinen gümüşi havuz balığına dair uyarılarda bulundu. Afyon'daki Seyitler Baraj Gölü'nün bu balık türünün istilasına uğradığını kaydeden Tarkan, “İklim değişikliğiyle artan ya da azalan su sıcaklıkları balıkları yaşayabilecekleri başka yerlere göç etmeye zorluyor. Ve bu göç, bir süre sonra hızlı üreyen balıkların istilasına dönüşüyor. Hal böyle olunca yerli türlere de pek yaşama şansı kalmıyor” dedi.

MERİÇ NEHRİ VE MARMARA TEHLİKEDE

6 ay önce tamamlanan Türkiye'de Karasal Ortamlarda ve İç Sularda İstilacı Yabancı Tür Tehditlerinin Değerlendirilmesi Projesi'nin (TERIAS) Takım Lideri Yardımcısı da olan Tarkan, istilacı balığın Avrupa üzerinden Meriç Nehri Havzası'na ve Marmara Bölgesi'ne girdiğini söyledi. Balığın Türkiye'nin pek çok yerine yayıldığını belirten Tarkan, istilanın nedenlerinden birinin ise iklim krizi olduğunu aktardı. İklim değişikliğiyle artan ya da azalan su sıcaklıklarının, balıkları yaşayabilecekleri başka yerlere göç etmeye zorladığını belirten Tarkan, “Ve bu göç, bir süre sonra hızlı üreyen balıkların istilasına dönüşüyor. Hal böyle olunca yerli türlere de pek yaşama şansı kalmıyor” sözlerine yer verdi.

GÜMÜŞİ HAVUZ BALIĞI NEDİR?

Gümüşi havuz balığı, Asya kökenli olup çeşitli yollarla Avrupa ülkelerine taşınan, omnivor beslenme özelliği gösteren tatlısu türüdür. Çok farklı ortamlara adapte olabilmeleri nedeniyle son yüzyılda dünyada en başarılı istilacı tür olarak gösterilmektedir. Ülkemizde yaygın olarak gümüşi havuz balığı avcılığında sade ve fanyalı uzatma ağları kullanılmaktadır. Sade uzatma ağları, tek kat ağdan oluşurken, fanyalı uzatma ağları iki veya üç kat ağdan oluşabilmektedir. Genel kullanım şekli ağların uzun bir hat boyunca su ortamına serilmesi biçiminde olduğundan isimlendirmede de uzatma ağı terimi olarak ifade edilmesi uygun görülmektedir. Halk arasında sade ağlar daha çok solungaç ya da galsama ağı olarak isimlendirilirken, fanyalı ağlar dip ağı veya molozma olarak tanımlanmaktadır.

NERELERDE YAYGINDIR?

Trakya, Marmara bölgeleri, Kızılırmak, Yeşilırmak deltaları ve Çoruh havzasında yayılış gösterir. Avrupa'da da çok yaygındır. Su içindeki otlar, dip hayvanları ve sinek larvalarıyla beslenir. Mayıs-Haziran arası 14-20 derece sularda, 150-300 bin yumurtasını otların üzerine bırakır. Suyun kirliliği ve oksijen toleransına dayanıklı bir balıktır. Hatta 5 güne kadar hiç oksijen içermeyen suda hala hayatta kalabildigi tespit edilmiştir. Kurak zamanlarda yaşadığı küçük göl kurusa bile, kendini çamura gömüp belli bir süre hayatta kalabilir. Bu yüzden hatta çok kirli sularda ve çok küçük göllerde bile yaşayabilir. Büyüklerinin eti lezzetlidir. Bazı batı ülkelerinde üretimi yapılmaktadır.