Avrupa’da ilk durakları Viyana olacak, sonra diyar diyar gezeceklerdi. İçlerinde kırgınlık ve hüzün taşırken, Halide çalışmaktan bir an bile geri durmadı. Paris’te, Amerika’da ve hatta Hindistan’da çalışmalarını sürdürdü, konferanslar verdi, kitaplar yazdı. İngiltere’de kendisi ve arkadaşları hakkında çıkarılan ‘mandacılık, cumhuriyet aleyhtarlığı ve hainlik’ suçlamalarına cevap vermek için anılarının ikinci cildini yazmaya karar verdi. Yazdıklarının Avrupa’da okunabilmesi ve Türkiye’de yayınlatma olanağı olmayacağı için İngilizce yazdı. Kitaba Turkish Ordeal (Türkün Ateşle İmtihanı) ismini verdi. 1960 yılında kitabı Türkçeye çevirdiğinde Mustafa Kemal’e yönelik sert eleştirileri kitabına koymadı. Sürgün yıllarında dünyanın en ünlü Türk kadını sıfatıyla Amerika’ya davet edildi ve orada Türkiye’yi anlattı. Konuşması çok ilgi uyandırdı. Davet üzerine gittiği Hindistan’da bağımsızlık mücadelesine destek verdi. Başyapıtı sayılan Sinekli Bakkal romanını sürgün yıllarında yazdı. Zaman zaman Türkiye’den ziyarete gelenler olurdu. Ancak bu ziyaretler Türk Büyükelçiliği tarafından takibe alınır, bu da hem Halide’ye hem de Dr. Adnan’a üzüntü verirdi. Halide vatanına ilk kez 10 sene sonra torunu Ömer’i görmeye geldi. Çocukları ve torunu ile hasret giderdikten sonra tekrar Londra’ya döndü. Halide’nin sürgünü ancak Atatürk’ün ölümünden sonra Cumhurbaşkanı olan İnönü’nün davetiyle 1939 yılında, tam 14 sene sonra son bulacaktı.
***
Dr. Adnan, İslam Ansiklopedisi’nde çalışmaya başlamıştı. Halide de İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Kürsüsü’nün başkanlığına getirildi. O yıla kadar profesör unvanını taşıyan ilk kadındı. Yaşadığı hayat Halide’yi zor ve sert bir kadın haline getirmişti. Bu arada dünya değişiyor, Türkiye de çok partili hayata geçiyordu. Bu durum, kadınları savaştan sonra döndükleri evlerinden tekrar siyasi ve sosyal yaşama çekiyordu. 10 yıldır üniversitede görevini sürdüren Halide, Demokrat Parti listesinden İzmir milletvekili seçildi. Ancak burada da Amerikan mandacılığı ile suçlandı ve istifa ederek üniversiteye geri döndü. Halide hayatının en acı günlerinden birini İstanbul’a döndükten bir yıl sonra yaşayacak, hayat arkadaşını kaybedecekti. Bu ona sonsuz bir ıstırap verdi. Hayatının geri kalanında çalışmalarına devam ederken dönem dönem ağır buhranlar geçirdi. 9 Ocak 1964’te 80 yaşında hayata gözlerini yumduğunda, ardında onlarca eser ve mücadelelerle geçen bir yaşam bırakmıştı. Hayatının her dakikası ideallerle, mücadeleyle geçmiş, ideallerini gerçekleştirmek uğruna üç kez ayrı ayrı nedenler dolayısıyla sürgün edilmişti. Sanatı ve yetenekleri herkes tarafından saygı gördü. Örnek ve zorlu bir yaşam sürdü. Asi karakteri ona belki başka kimsenin yaşamadığı maceralarla ve mücadelelerle dolu, zor ancak çok renkli bir hayat hediye etti.