İhracatın arkasında yatan gerçek: İthalat

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER / Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) geçtiğimiz hafta Türk otomotiv sanayiinin ilk çeyrek verilerini açıkladı. OSD’nin verilerine göre, bu yılın ilk çeyreğinde toplam araç satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 arttı. Fakat bu artışın büyük bölümü ithalattan kaynaklandı. İlk üç ayda ithal otomobil satışlarındaki yüzde 41’lik artışa karşın, yerli otomobil satışlarındaki artış yüzde 19’da kaldı. Öte yandan İthal hafif ticari araçlarda yüzde 48 artış yaşanırken, yerli araç satışları yüzde 36 daraldı. Böylece uzun yıllardır Avrupa’da ticari araç üretiminde birinci sırada olan Türkiye ilk defa 2023 yılında bu birinciliği İspanya’ya kaptırdı. Türk otomotiv sanayisinin çok hızlı ve iyi bir yol almasına rağmen gelinen noktada ithalatın artmasının sürdürülebilirliğe karşı tehlike arz ettiğini belirten Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torun, “Artan ihracat rakamlarının arkasında yatan bir ithalat söz konusu” diye konuştu.

PATENT SORUNU

Pazarda yerli payının azalmasında en büyük etkenlerden birinin de patent konusunda yaşanan zorluklardan kaynaklandığını belirten Torun, “Türk otomotiv sanayisi çok hızlı ve güzel bir yol aldı. Şu anda 2 milyon araç üretimi ve yüzde 75 kapasite kullanımıyla halen ihracat şampiyonuyuz. Türkiye’nin otomotiv sanayisinde dünya markası olmaması için önünde bir engel yok. Geçen sene yüzde 41 olan iç pazardaki yerli payımız, bu sene yüzde 33 seviyelerinde. OSD’nin raporunun incelediğimiz zaman çevre kirliliğinin azalması, geri dönüşümün artması ve ham maddenin evrilmesi gibi sevindirici sonuçlar var. Fakat artan ihracat rakamlarının arkasında yatan bir ithalat söz konusu. Geçen seneki rakamlara baktığımızda Ocak, Şubat ve Mart ayında toplamda 235 bin 971 araç satılmış bunun 141 bin 293’ü ithal, 94 bin 678’i yerli araçlardan oluştu. Oranladığımız zaman yüzde 70’e yakın ithal araç satıldığını görüyoruz. Geldiğimiz noktada bir tıkanıklıkla karşı karşıyayız. Paten alma konusunda zorluk çekiyoruz. Ar-Ge çalışmalarımız sürüyor, bu konuda gelişim kaydediyoruz ama patent almak halen zor ve uzun sürüyor. Bizim marka yaratmak ve yerli pazarı canlandırmak adına öncelikle bu konuya çözüm bulmamız gerekiyor. Türkiye’nin bu kadar fazla otomobil ithal eden bir ülke durumuna gelmesi sürdürülebilirlik açısından önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bu da global rekabette Türkiye’nin ilerlemesini sekteye uğratacaktır” diye belirtti.

TESLA’NIN İZMİR’E GELMESİ İÇİN…

Çinli markalardan BYD’nin Macaristan’ı seçmesi Chery’nin Türkiye’yi pas geçerek İspanya’da üretim yapacağını duyurmasının Çin tarafından bakıldığında ülke ekonomisinin güven vermemesinin yanı sıra Türkiye’nin yerli markası TOGG’u korumak için uygulamaya başladığı ithal elektrikli araçlar için getirilmiş olan vergilerden kaynaklandığını söyleyen Torun, “Çin’in Türkiye’de yatırım yapmaması bene çok büyük bir kayıp. Aslında bu hükümet politikasıyla bağlantısıyla bir şey. İstenilseydi o yatırım Türkiye’ye yatırılabilir miydi? Bence evet. Kanalize de edilebilirdi. Ancak adamlar tam arayış içindeyken bizim yaptığımız vergileri arttırmak oldu. Şu sıralar Tesla’nın Ege Bölgesi’nde İzmir çevresinde bir fabrika için yer araştırdığını biliyoruz. Bence Tesla buraya kesinlikle gelmeli. Yatırım yapması için kolaylıklar sağlanmalı. Volkswagen Manisa’ya gelecekti, bazı noktalarda anlaşılamadığı için gitti. Yani bu tür fırsatları kaçırmamalıyız. Türkiye, lojistik açıdan, konum olarak ve genç nesil olarak Avrupa’dan çok daha iyi durumda. Bizim bu potansiyeli avantaja çevirmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

LİDERLİK İSPANYA’YA GEÇTİ

Türkiye çok uzun yıllardır Avrupa’da ticari araç üretiminde birinci sırada yer alıyordu. Fakat bu birinciliğin 2023 yılında çok az bir farkla İspanya’ya kaptırdı. Bu durumun sebebini bulmak için hafif ticari araçlara olan ilgi mi azalıyor yoksa Türkiye’ mi pazar sorularına cevap verilmesi gerektiğini dile getiren Torun, “Biz bu yıl yurt içi pazarda ciddi bir düşüş olacağını varsayıyorduk fakat tam aksi oldu. İnsanların ithal araca yönelmesinin başlıca sebebi ithal satıcıların çok iyi bir pazarlama stratejilerinin olmasıdır. Bizde de bu konuda çok ciddi çalışmalar yapılmaya başlandı fakat biraz geriden geliyoruz. Hafif ticari araç ihracatında birinciliği kaptırmamız üzücü fakat çok yüksek bir fark yok ortada. Ben yapılacak çalışmalarla bu liderliği tekrardan alacağımıza inanıyorum” dedi.

İTHALATA DAYALI POLİTİKA SÜRDÜRÜLEMEZ

İthalata dayalı bir politikayla ilerlemenin ülke ekonomisi açısından ciddi tehditler barındırdığını vurgulayan Torun, “İthalata dayalı bir politikayla ilerlemek sürdürülebilirlik açısından ciddi sorunlar barındırıyor. Türkiye’ye yaklaşık 20 yıldır yabancı yatırımcı gelmiyor. Bunu sorgulamak lazım. Öte yandan, yabancı yatırımcı gelmesi için çalışmalar da var ama yatırımcı dediğiniz şey de buraya sıcak para akışı sağlayacak bir mi yoksa fabrika açıp direkt istihdam sağlayacak birini mi? İstatistikler asla yalan söylemez ama istatistikleri kullanarak çok güzel yalan söyleyebilirsiniz. İhracat rakamlarımız artıyor diyebiliriz ama arkasında ithalat var. Dünyanın hiçbir yerinde otomobil yatırım aracı değildir gider kalemidir. Ama Türkiye’de geçen yıl almadığınız her araç için pişman oluyorsunuz. Yabancı yatırımcı için teşviklerimizin olması değil, pazar hacminin yükselmesi gerekiyor. Ve en önemlisi de istikrarlı bir ekonomi ve pazarlama ile otomotiv sektöründe yaşanan sorunların üstesinden geleceğimize inanıyorum” şeklinde konuştu.