Aracı olanlar dikkat, akaryakıtta yeni dönem: Araç sahiplerine UTTS zorunluluğu

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen ve akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımını önlemeyi amaçlayan yerli ve milli sistem Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'nin (UTTS) tüm altyapı çalışmaları tamamlandı. UTTS, akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak tanıyacak ve fiş ile faturalarda bu bilgilerin yer almasını sağlayacak. Bu sayede, araç plakalarının manuel olarak girilmesinden kaynaklanan usulsüz fatura düzenlemeleri sona erecek. Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS ile akaryakıt sektöründe her yıl 15 milyar liraya ulaşan vergi kaybını önlemeyi hedefliyor. UTTS, devletin vergi güvenliğini sağlarken, akaryakıt sektöründe de rekabet ortamı yaratacak.

VERGİ MÜKELLEFLERİ İÇİN ZORUNLU

UTTS, yalnızca vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacaktır. Bu kişi ve kuruluşların, iş yerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri araçlara taşıt tanıma birimini 31 Aralık 2024'e kadar taktırmaları gerekecek. UTTS kapsamında yükümlü olmayan bireysel taşıt sahipleri ise sistemi isteğe bağlı olarak kullanabileceklerdir. Vergi mükellefleri, akaryakıt harcamalarını gider olarak gösterebilmek için UTTS kapsamında düzenlenen ödeme kaydedici cihaz fişini almakla yükümlü olacaklar. 31 Aralık 2024'ten sonra UTTS'den düzenlenmeyen belgeler vergi kanunları açısından geçersiz sayılacak ve vergi indirimine konu olamayacaktır.

PLAKA BİLGİSİ MANUEL GİRİLMEYECEK

Türkiye'de trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıtın yaklaşık 8 milyonu, akaryakıt harcamalarını gider olarak göstererek vergi indiriminden yararlanan vergi mükelleflerinin kullandığı araçlardır. Bu araçların da yaklaşık 3 milyonu, Ticari Taşıt Tanıma Sistemi'ne sahip araçlardır.

Yakıt harcamalarının gider olarak gösterilebilmesi için araçların kiralama yoluyla edinilmesi veya işletmeye dahil edilip iş amaçlı kullanılması gerekmektedir. Mevcut sistemde, akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisi istasyon görevlisi tarafından elle girilmektedir. Bu işlem sırasında, taşıta ait olmayan bir plaka bilgisi girilerek usulsüz faturalar oluşturulabilmektedir.

Bazı mükellefler, bu sistemdeki boşluktan faydalanarak kullanmadıkları veya kullandıklarından daha fazla akaryakıt harcamasını faturalandırmaktadırlar. Bu faturalar gider olarak gösterildiğinde vergi indiriminden yararlanılmaktadır. UTTS'nin 2025 yılı başından itibaren bu tür usulsüz uygulamalara son vermesi beklenmektedir.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

Kurulum ve işletme görevi Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğüne verilen UTTS'nin paydaşları arasında akaryakıt dağıtım şirketleri, akaryakıt istasyonu işletmecileri, yetkili donanım üreticileri, yetkili taşıt ve istasyon montaj firmaları, yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaz üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve taşıt sahibi mükellefler bulunmaktadır.

Sistem kapsamında belirlenen taşıtların yakıt depo girişlerine taşıt tanıma birimi takılacaktır, bu sayede taşıtın sahiplik ve plaka bilgileri kayıt altına alınacaktır. Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan taşıt tanıma okuyucu cihaz, şifre çözümleme işlemlerini iletişim modülündeki güvenlikli haberleşme anahtarı ile gerçekleştirecektir. Böylece UTTS kapsamındaki taşıtların yakıt dolum işlemlerinde plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC'ye aktarılacak ve fatura ile satış verileri UTTS'ye kaydedilecektir. Bu taşıtlar için plaka bilgisinin sisteme elle girilmesi artık mümkün olmayacaktır.

BU YIL HAZIR OLACAK

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ile ilgili uygulama genel tebliği, 5 Ekim 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tebliğ ile akaryakıt satışlarında, yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgisinin otomatik olarak iletilmesini ve bu kapsamda oluşturulan sistemin teknik özelliklerinin belirlenmesini sağlayan düzenlemeler yapıldı.

UTTS'nin "www.utts.gov.tr" adresindeki portalı mart ayında paydaşların kullanımına açıldı. Sistemde, ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarının kurulumu için teknik hazırlıkların tamamlanması planlanıyor. UTTS donanımlarının montaj, onarım ve servis işlemlerini yalnızca Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün yetkilendirdiği firmalar gerçekleştirebilecek. Birim montajını yetkili taşıt montaj firmaları yaparken, akaryakıt istasyonlarına taşıt tanıma okuyucusu ve güvenlikli haberleşme cihazlarının kurulumunu yetkili istasyon montaj firmaları üstlenecek.

Tebliğ kapsamında, YN Pompa ÖKC'lerin yazılımlarında güncelleme yapılarak UTTS entegrasyonu sağlanacak. Akaryakıt dağıtım şirketleri, kendi taşıt tanıma sistemlerini UTTS'ye entegre etme seçeneğine sahip olacaklar.