Işınsu Kestelli: Et ve süt fiyatları yeniden değerlendirilmeli

KEMAL ÖZKURT - İzmir Ticaret Borsası (İTB) Eylül Ayı olağan meclis toplantısı Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer idaresinde, İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ve yönetim kurulunun yoğun katılımıyla gerçekleşti. Toplantıda sektörle ilgili bilgiler veren Kestelli, geçtiğimiz günlerde açıklanan çiğ süt tavsiye fiyatı ve kırmızı et sektöründe yaşanan arz sorununda dikkat çekti. Açılanan süt fiyatından üreticinin memnun olmadığını belirten Kestelli, “Ulusal Süt Konseyi tarafından açıklanan tavsiye fiyatının yeterli olmadığını ve yeniden bir değerlendirme yapılması yönünde üreticilerinin talepleri olduğun biliyoruz. Bir diğer önemli ürünümüz ise hayvancılığın ikinci ana kalemi olan kırmızı et üretimi. 2023 yılında kırmızı et toplam işlem miktarı yüzde 7 gerileyerek 42 bin ton olarak gerçekleşti. Sektörde başta arz sıkıntısının neden olduğu ciddi fiyat artışı yaşandı. Oluşan piyasa şartlarından üretici memnun olmadığı gibi tüccar, esnaf ve tüketici de memnun değil. Fiyatlarda bu denli artışın yaşanmasını sektörün önemli yapısal sorunları olduğunun bir işareti olarak değerlendirebiliriz” dedi.

ET VE SÜT SEKTÖRÜNDE SORUN VAR

Ulusal Süt Konseyi tarafından açıklanan tavsiye fiyatının yeterli olmadığı ve yeniden bir değerlendirme yapılması yönünde üreticilerinin talepleri olduğuna dikkat çeken Kestelli, “Bir diğer önemli ürünümüz ise hayvancılığın ikinci ana kalemi olan kırmızı et üretimi. 2023 yılında kırmızı et toplam işlem miktarı yüzde 7 gerileyerek 42 bin ton olarak gerçekleşti. Sektörde başta arz sıkıntısının neden olduğu ciddi fiyat artışı yaşandı. Borsamız verilerine göre bıçakta dana eti fiyatları ortalama olarak 2022 yılına göre yüzde 113 artarak ortalama 205 lira oldu. Günümüzdeki ise yaklaşık 275 lira civarında. Hayvancılık sektörü arz, talep ve fiyatlar açısından maalesef istikrarlı bir yapıya kavuşamadı. Oluşan piyasa şartlarından üretici memnun olmadığı gibi tüccar, esnaf ve tüketici de memnun değil. Üstelik bu yılın ilk 11 ayında 1 milyar doların üzerinde canlı hayvan ithalatı gerçekleştirildi. Bu duruma rağmen fiyatlarda bu denli artışın yaşanmasını sektörün önemli yapısal sorunları olduğunun bir işareti olarak değerlendirebiliriz” dedi.

TARIMDA ASLA BAŞARILI OLAMAYIZ

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tarafından açıklanan 2024-2028 dönemini kapsayan strateji planının çok önemli olduğu ve İTB olarak da çok önemsediklerini ifade eden Kestelli, “Dünya Ekonomi Forumu tarafından bu yıl 19’uncusu yayınlanan Küresel Riskler Raporu, alanında uzman bin 400 kişinin ve liderin öngörüleri çerçevesine şekillenerek geçen hafta kamuoyu ile paylaşıldı. Önümüzdeki iki yıl içinde etkili olması beklenen en büyük 10 küresel risk arasında çevreyle ilgili iki başlık yer alıyor. Önümüzdeki 10 yılda bizi bekleyen 10 risk arasında ise çevreyle ilgili beş başlık bulunuyor. Bu başlıklar; Aşırı hava olayları, dünya sistemlerinde kritik değişimler, biyoçeşitliliğin kaybı ve ekosistemin çöküşü, doğal kaynak kıtlığı ve çevre kirliliğidir. Eğer biz bu 10 yıla plansız yakalanırsak, üretim süreçlerinin neredeyse tamamı doğal kaynaklara bağlı olan tarımda asla başarılı olamayız. Bu nedenle atacağımız her adımı planlı atmak, riskleri öngörerek yeni tedbirler almak, olası sorunlara peşinen çözümler üretmek zorundayız” diye konuştu.

İŞLEM HACMİMİZ 88 MİLYAR LİRAYA ULAŞTI

2023 yılı da ekonomik açıdan zor bir yıl olduğunu, iklim değişikliğinin neden olduğu arz yönlü sıkıntılar, büyük deprem felaketi ve seçim süreçleri ekonomik faaliyetleri de olumsuz etkilediğini ifade eden Kestelli, “Etkilenme derecelerimiz farklı olsa da tacir, sanayici ve tüketici olarak hepimiz bu durumu hissettik. Belirsizlik dönemlerinde, mal ve hizmetlerdeki fiyat hareketleri de keskin ve dalgalı oluyor ve doğal olarak tüm paydaşlar bundan etkileniyor. Bunu tescil bültenlerimizdeki birçok ürünün işlem miktarı, işlem hacmi ve fiyat hareketlerinden gözlemleyebiliyoruz. İlimiz ve bölgemiz tarımında bir önceki yıla göre tescil işlem sayımız yüzde 10 artış ile 55 bin adete, işlem hacmimiz ise yüzde 35 artış ile 88 milyar liraya ulaştı. Dolar bazında işlem hacmimiz ise 3,7 milyar dolar oldu. İşlem hacmimizin yüzde 65’i bitkisel ürünlerden, kalan yüzde 35’i ise canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerden oluşuyor. Bu durum tarımsal üretimimizde hayvancılığın ne kadar önemli olduğunun da önemli bir göstergesi. En fazla işlem gören ürün grupları yüzde 16 ile bitkisel yağlar, yüzde 11 ile yağlı tohumlar, yüzde 9 ile kırmızı etler ve pamuk olarak gerçekleşti. İşlem hacminin en çok artığı gruplar ise yüzde 204 ile canlı hayvanlar, yüzde 132 ile kuru incir ve yüzde 123 ile kırmızı et grubu oldu. Çiğitli pamuk işlem miktarımız bir önceki yıla göre rekolte miktarındaki azalışa bağlı olarak yüzde 18 geriledi. Ortalama fiyat ise yüzde 17 oranında artarak 18 lira olarak gerçekleşti. Güncel fiyatların ise 23 lira seviyelerinde olduğunu söyleyebiliriz. Üretim maliyetlerindeki artış ve pamuğun ekim dönemi olan Nisan-Mayıs aylarındaki fiyatlar dikkate alındığında yeni sezon pamuk fiyatları üreticilerimizin beklentilerinin altında kaldı. Tekstil ve konfeksiyon sanayimizin yaşadığı talep daralması pamuk piyasalarını olumsuz etkiledi” ifadelerine yer verdi.