Havalar ısındı kene tehlikesi arttı

YAREN ELMAS GÜZELKAN

Havaların ısınmasıyla Kırım Kongo kanamalı ateşi (KKKA) vakaları da artıyor. Özellikle tehlikeli meslek grupları arasında olan tarım ve hayvancılıkla uğraşanların, kene ısırmalarına karşı dikkatli olmaları isteniyor. Kene hayvanlara zarar vermezken, insana bulaştığında yüzde 30 oranında ölüme neden oluyor. Konuya ilişkin vatandaşlara uyarıda bulunan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Mustafa Torun, “Kene saptanmış bireylerin en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kenenin usulüne uygun çıkarılması ve gerekli tıbbi müdahalelerin yapılmasını öneriyorum” dedi.

VİRÜS 36 SAAT İÇİNDE ÇOĞALIR

KKKA çok ciddi bir enfeksiyon olduğu için virüsün vücuda yayılma hızından ve hangi meslek gruplarının tehlike altında olduğuna yönelik konuşan Torun, “Mevsimin nisan mayıs olması keneler için uyanma, aynı zamanda kene hastalığı dediğimiz KKKA hastalığının kımıldaması olarak kabul edilir. Virüs, sığır ve koyun gibi büyük memelilerde, tavşan ve kirpi gibi küçük memelilerde belirtisiz enfeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi (virüsün kana geçmesi) yaparken insanlarda KKKA hastalığı oluşturur. Erişkin keneler, kan emdiği sırada virüsü enfekte hayvanlardan aldıktan sonra; Virüs 36 saat içinde çoğalmaya başlar, 3-5 gün sonunda virüs maksimuma ulaşır. Virüs yoğunluğu azalarak aylarca devam eder. Enfekte kene aylarca virüs bulaştırabilir. İnsanlara virüsün bulaşıcılığı enfekte kenelerin ısırmasından sonra, virüs bulaşmış hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokulara temastan sonra bulaşır. Enfekte hastalardan ise; doğrudan temas, enfekte doku, kan teması ve laboratuvardan bulaşma seyir eder. KKKA risk gruplarına giren meslekler arasında; tarım çalışanları, hayvancılık yapanlar, çiftlik çalışanları, çobanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, market işçileri, veterinerler ve hasta hayvan ile teması olanlar dikkatli olmalıdır. Ayriyeten salgın bölgelerinde görev yapan sağlık personeli, askerler, kamp yapanlar, deri fabrikası çalışanları önemli risk grupları arasındadır” diye konuştu.

HASTALIK BELİRTİLERİNE DİKKAT

Virüsün kuluçka süresinden bahseden Torun, “Bulaş yolu ile ilişkilidir. Kene ısırığında 1-9 gün, enfekte kan ile bulaş durumunda 4-13 gündür. Boyundan ısıran kene durumunda kuluçka süresi kısadır. Bu virüslerle olan enfeksiyonların seyri sırasında olan bulgular; ishal, kas ağrıları, öksürük, baş ağrısı, zatürre, beyin iltihabı, Hepatit (Karaciğer iltihabı) görülür. Kanama karakteristik, ama olmayabilir. Başlangıç bulguları sonrası, maalesef günümüzde modern yoğun bakım tekniklerine rağmen ölüm oranı yüksektir. Hastalığın seyri hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler 9-10 günde iyileşir. İyileşen olgularda sekel gözlenmez. Dünyadaki salgınlar incelendiğinde ölüm oranı yüzde 30´dur. Ancak ülkemizde yüzde 5´dir. Ölüm klinik bulguların 2.haftasında görülür. Hastalıkta ilk ortaya çıkan belirtiler sıklıkla ani başlayan ateş, baş ağrısı, aşırı halsizlik, yorgunluktur. Diğer belirti ve bulgular deri altına kanama, burun kanaması, diş eti kanaması, kanlı balgam tükürme, kanlı kusma, kanlı dışkılama, idrarda kanama, vajinal kanama, iç organlarda kanamadır. Ciddi ve ağır seyreden olgularda; şok santral sinir sistemi fonksiyon bozukluğu, koma, karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği, solunum yetmezliği görülebilir” ifadelerini kullandı.

KENEDEN KORUNMAK İÇİN…

Kene ısırmalarına karşı yapılması gerekenlerle ilgili önerilerde bulunan Torun, “Tüm risk grupları konu hakkında bilgilendirilip yaygın bir eğitime tabi tutulmalıdır. TV’lerde, diğer basın organlarında konu kısa spotlar şeklinde işlenilmelidir. Ahır ve barınakların dezenfektesi, bahar ve yaz aylarında açık renkli kıyafet giyilmeli, tarlada ve kırsal alanda dolaşırken, piknik yaparken çıplak ayakla dolaşılmamalı, vücutta açık yer bırakılmamalı, kene kontrolü yapılmalı, kene saptanmış ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kenenin usulüne uygun çıkarılması ve gerekli tıbbi müdahalelerin yapılmasını öneriyorum” şeklinde konuştu.