Forbes, Missir, Aliotti... Buca tarihi kurtarılmayı bekliyor!

ÇAĞLA GENİŞ-ÖZEL HABER

Forbes Köşkü, Missir Köşkü, Aliotti Köşkü, Karakulak Evi, Kız Kulesi... İzmir’in Buca ilçesinde bulunan onlarca tarihi yapı, günümüzde ilgisizlik ve bakımsızlığın getirdiği yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Tarih kokan ilçedeki yapılarının bir kısmı çıkan yangınlar sonucu zarar görürken bir kısmı da hırsızların ve vandalların hedefi haline gelmiş durumda. Yıkılmaya yüz tutmuş yapıların korunması için sayısız çağrı yapılmasına rağmen yıllardır hiçbir adım atılmıyor. Geçmişten günümüze kadar ayakta kalmayı başarsa da kaderine terk edilen tarihi yapılar, çaresizce kurtarılmayı bekliyor.

BELEDİYEDEN FORBES İÇİN TARİHİ ADIM

İlçenin en eski Levanten yapılarından asırlık Forbes Köşkü’nün, 23 yıldır tamamlanmayan restorasyon çalışmaları sonucunda kaderine terk edilerek, hırsızların adresi haline gelişini geçtiğimiz aylarda gazetemiz aracılığıyla gündeme taşımıştık. Kamuoyunda büyük yankı uyandıran ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Mahir Polat tarafından TBMM gündemine de taşınan konuya ilişkin önemli bir gelişme yaşandı. Buca Belediyesi, köşkü kiralayarak bakımının yapılması ve korunması için önemli bir adım attı. 5 Ocak’ta gerçekleşen yılın ilk meclis toplantısında gündeme gelen önerge komisyonlara gönderildi.

MİSSİR KÖŞKÜ İÇİN HAYATİ ÇAĞRI

İlçede bulunan önemli yapılardan biri de tarihi Missir Köşkü... 18. yüzyılda İran’dan İzmir’e gelerek burada yaşayan Missir Ailesi’nin o dönemde Forbes Ailesi’nden satın aldığı Missir Köşkü, 2014 yılında çıkan bir yangınla ağır bir hasar aldı. Günümüzde çatısı büyük oranda çökmüş atıl bir halde duran köşkün kalan duvarlarının da yıkılmak üzere olduğunu belirten Buca Kent Konseyi Başkanı Cem Unutmuş, “1880 sonlarına doğru inşa edilen Missir Köşkü de sahipsizliği ile göze batan Buca’daki yapılardan bir tanesi. İran’dan kaçarak Osmanlı İmparatorluğu’na yerleşen Missir Ailesi ticari bağlantıları ile İzmir’de tanınan bir aile konumuna gelmiştir. Köşkün yapım yıllarından sonra bir yangına maruz kalması dışında 2022 Kasım ayında sahipsizliğine bir yangına daha maruz kalmasıyla muhteşem duvarındaki bordürler, seramik kabartmalar, şömine ve üst kata uzanan merdivenleri de yok olmuştur. Yangın öncesinde yapının yok demir parmaklıkları çalınmış bir süre sonrasında da köşk yakılarak kimsesizliğe terk edilmiştir” dedi.

ESKİ YAPILARIN KAYDINI TUTUYORLAR

Buca’daki traihi yapıların envanter kaydının tutulması için önemli bir çalışma başlattıklarını hatırlatan Unutmuş, “Buca ilçesi uzun zamandır hem İzmir hem de Türkiye’nin unuttuğu; ertelenip, ötelenen birçok sorununa yönelik çözüm yolları arıyor. Bunların başında trafik, alt yapı, metro, cezaevinin şehrin merkezinden taşınması, köyler bölgesindeki şuursuz yapılaşma ve betonlaşma, kentin nüfusunun kontrolsüzce büyümesi ve kente dair kimlik sorunu geliyor. Kültürel sorunlarından birisi olan tarihi miraslarının yaşamasına yönelik ise başta Forbes Köşkü olmak üzere çoğu yapının sahipsiz ve kimsesizliği dikkatleri çekiyor. Geçtiğimiz süreçte basında yer bulan eski yapılarımızın sahipsizliğine dikkati çektiğimiz bir süreç yaşadık. Sorunları sıkıntıları dile getirip köşeye çekilmek gibi bir amacımız yok. Eski yapıların envanter kaydının tutulmasına yönelik önemli bir yazılım gerçekleştirdik. Kentimizin kültürel değerlerini dijital bir hafızada saklayarak ülkemize örnek bir farkındalık ve koruma alt yapısı sağlamayı hedefliyoruz. Forbes Köşkü için haberler yapıldı, ilgili kurumlar koruma önlemlerini aldı, TBMM’de soru önergesi verildi, iktidar ya da muhalefet demeden çözüme kavuşmasında adımlar atılmaya başlandı. Bu önemli yapının Buca Belediyesi tarafından kiralanarak restore edilmesi ve ardından kamu yararını maksimum seviyede gözeterek kullanıma açılması için mücadelemizi sürdürmeliyiz. Rahmetli Işılay Saygın’a ve dönemin valisi merhum Şükrü Tül’ün yapının bir müze olması yönündeki çabaları geliyor aklıma” ifadelerini kullandı.

KÜLTÜREL MİRASA SAHİP ÇIKALIM

Buca’nın önemli yapılarının korunması için yetkililere çağrı yapan Unutmuş, şunları söyledi: “Umarım düşlediğimiz gibi olur ve sırasıyla Forbes Köşkü, Missir Köşkü ve belki de yakın gelecekte Kızılçullu Köy Enstitüsü toplumun bu önemli ilçenin tarihsel dokusuna hizmet etme misyonunun tarihsel yolcuğunu halk ile buluşturma kesitlerinin birer parçası olsunlar. Birçok şairin, yazarın, yönetmenin, ressamın, filozofun, doktorun, mühendisin, mimarın, çiftçinin yetiştiği o eski doğayı yeniden belleklerde yaşatarak ilçemizin kültürel mirasını hem koruyup hem de canlandırma konusunda sonuçlar alınabilsin. Buca Belediye Meclis Üyeleri tarihinde ilk kez böylesi önemli bir konuyu gündemine alıyor ve tüm siyasi iradelerin ortak inisiyatif alarak sonuca yürümek istediklerini görebiliyoruz. Umuyorum ilçemizdeki tüm siyasi oluşumlar bu gibi konularda hizmet vermek için birbirleriyle yarışırlar ve Türkiye’ye örnek olurlar.”