Merhaba değerli okuyucular. Bu hafta sizlere Türk boyları içerilesinde en hareketli halkı yani Peçenekleri anlatacağım. Orta Asya’da tüm Türk toplulukları hareketli bir yaşam tarzına sahip ti fakat Peçenekler bu toplulukların içerisinde belki de en hareketli toplulukların başında geliyordu. Bilgileri Wikipedia’dan derledim. Peçenekler veya Beçenekler, Göktürk Devleti’nin yıkılmasıyla birlikte ana yurtları olan Batı Sibirya’dan ayrılarak geldikleri Volga ve Ural Nehri arasındaki bölgeyi merkez edip oradan da Kuzey Kafkasya, Karadeniz, Doğu Avrupa ve Balkanlar’a akınlar düzenleyen göçebe Türk halkı.

Peçenekler aslında bir boylar konfederasyonu olup, birbirleriyle her zaman anlaştıkları söylenememektedir. Bazı Peçenek kabilelerinin iç anlaşmazlıklar ve Uz tehdidi nedeniyle 10. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Macar topraklarına yerleştikleri görülmektedir. Peçenekler’in kadim düşmanı olan Uzlar’da 1030 yılından itibaren doğudan gelip İdil Nehri dolaylarına gelen Kıpçak-Kuman baskısını yaşamaktaydı. Uzlar’ın Kıpçak-Kuman baskısı nedeniyle Don boylarından çıkarılmaları, Peçenekler’inde Uz baskısı nedeniyle Dinyeper’in akışa göre sağındaki topraklara sürülmesine sebep olmuştu. Bizanslı vakanüvis Georgios Kedrenos 1050 yılında bitirdiği eserinde Peçenekler’in, Pannonia’dan Dinyeper’e kadar uzanan topraklarda yaşadığı belirtilmiştir.

1048/49 yıllarında Peçenekler arasında büyük bir iç savaş başlamıştır. Peçenekler’in 9. yüzyıl ortalarında Yayık Nehri ve İdil Nehri taraflarında 8 boy ve bunlara bağlı kırk oymaktan müteşekkil olarak yaşadığı Bizans kaynaklarından bilinmektedir. Bizanslı tarihçi Georgios Kedrenos “Kısa Dünya Tarihi” adlı eserinde, Peçeneklerin 13 kabileden ibaret olduğu ve Peçenekler’in liderinin de asil bir kabileye mensup İlter oğlu Turak olduğu belirtilmiştir. Uzlarla mücadelede yeterli olmayan ve savaşmak yerine saklanan Turak ile Peçenekler içerisinde asil bir kabileden olmamakla birlikte Uzlarla çetin mücadeleler vererek onları püskürten Balçar oğlu Kegen arasında güç mücadelesi başlamıştı. Turak kendisine tehdit olarak gördüğü Kegen’i ortadan kaldırmaya çalışsa da başarılı olamamış Kegen’de diğer kabileleri kendi yanına çekmeye çalışmıştır. Ancak Kegen, talebine sadece iki kabile iştirak edince, bir süre çatışmadan sonra 20.000 Peçenekle birlikte Bizan’a sığınmak zorunda kaldı. Hristiyanlığı kabul eden Kegen (vaftiz ismiyle Ioannes/John) ve adamlarına Bizans İmparatorunca Tuna boylarında (Silistre civarları) kale ve araziler verildi. Bizans kaynaklarında bahsi geçen Paradunavon (Paristrion) Eyaleti artık Peçenekler’in doğal yaşam alanı hâline gelmiştir. Kegen bundan sonra 1048 yılı yazında Turak’ın topraklarına akınlar düzenleyerek ana Peçenek kabilelerine çokça kayıp verdirmiştir. Bunun üzerine Turak kış ayında kalabalık bir orduyla buz tutmuş Tuna Nehrini rahatlıkla geçerek Bizans’a saldırıya geçti. Kegen ve Bizans kuvvetlerinin vur kaç saldırılarına maruz kalan Turak idaresindeki Peçenekler, baş gösteren salgın hastalık ve soğuk hava şartları nedeniyle güçsüz duruma düşmüştü. Sonunda durumun kendi lehlerine döndüğünü anlayan Kegen’in Bizans komutanlarını ikna etmesiyle Peçenekler üzerine saldırı düzenlendi.

Savaş sonucu Turak ve Peçenek ordusu teslim olmak zorunda kaldı. Kegen teslim olan Peçenekler’i cezalandırmak istese de Bizans komutanları Peçenekler’i silahsızlandırarak onları Niş ve Sofya arasındaki ovalık araziler ile Kuzey Makedonya’daki boş köylere yerleşik düzene geçirmişlerdir. Turak’ın da içinde olduğu 140 Peçenek beyi ise İstanbul’a götürülerek İmparatorun huzuruna çıkarılmıştır. İmparatorun huzurunda Hristiyanlığı kabul eden Turak ve beylerde, çeşitli rütbeler ve mevkiler verilerek Bizans’a hizmet etmeye başlamışlardır. Bizanslılar çok kısa sürede bu Peçenekler’den de yararlanmaya çalışmış ve 1049 yılında Anadolu’daki Selçuklu ilerlemesine karşı dört bey komutasında (Sulçe, Selte, Karaman ve Kataleym) topladıkları 15.000 atlı Peçenek ordusunu Üsküdar’a çıkararak Anadolu içlerine hareketle görevlendirmiştir. Ancak Peçenek ileri gelenlerinin yaptığı istişarede Kateleym adlı bey, Anadolu içlerine ilerleyemeyerek Bulgaristan taraflarında yerleştirilen Peçeneklerin yanına gitmeye onları ikna etmiştir. Bunlar Boğaz’ı atlarıyla birlikte yüzerek geçip Büyükdere yakınlarında karaya çıkarak Balkanlara geçmişlerdir.