İzmir Limanı'nda sıfır araç stoku piyasayı nasıl etkileyecek?

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER - Türkiye’de yeni yıla girilmesiyle birlikte sıfır ve ikinci el piyasasında araç fiyatlarının hangi yönde seyredeceği merak konusu oluyor. Ekonomik koşullar sebebiyle sıfır araç fiyatları yükselişe geçerken, sıfır araçlarda ise tedarik sorunu yaşanıyor. Birkaç ay önce piyasada sıfır araç bulmak oldukça zorken, yılbaşından sonra ise artık bayiler ellerindeki araçlarını satabilmek için üst üste kampanyalar yapıyor. Öte yandan, İzmir Limanı’nda görüntülenen yaklaşık 200 adet sıfır araç ise akıllara ikinci el ve sıfır araç fiyatlarının düşüp düşmeyeceği sorusunu getirdi.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan sektör temsilcileri, ikinci el piyasasında hareketliliğin başladığını belirterek sıfır araç piyasasında ise yeni yılla birlikte bu tür manzaraları sıkça göreceğimizi belirtti. Pandemi dönem, hariç her yılın ilk aylarında yapılan kampanyalarla sektörde haraketlilik yaşandığını ifade eden İzmir Otokent Galericiler Sitesi Yönetim Kurulu Başkanı Feyzi Demir, “Noterliklerimizde yaşanan hareketlilikle piyasanın canlanıldığını görebiliyoruz fakat araç fiyatlarının ne yönde seyredeceğini henüz tahmin edemiyoruz. Piyasanın daha çok canlanması için vatandaşın banka kredisi kullanırken yaşadığı sıkıntıların ortadan kalkması gerekiyor” dedi.

2024 yılında geçen yıl 1 milyon 250 bin ile kırılan otomotiv satış rakamlarının bu yıl 850 binlere kadar gerileyeceğini ifade eden Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torun, “Merkez Bankası’ndaki yapılanma ile otomotiv bir yatırım aracı olmaktan çıktı. Sıfır araçlarda fiyatların düşeceğini hiç düşünmüyorum fakat geçen yıllarda olduğu gibi hızla yükseleceğini de beklemiyorum. Öte yanda, Türkiye’de satılan araçlar 13 marka 18 tesiste üretim yapılıyor olsa da yine de yedek parçalarından birçok bileşeni dövize endeksli bir şekilde yurt dışından geliyor. Dövizde beklenen bir artış araç fiyatlarını da etkileyecektir” diye konuştu.

DÜŞÜŞ OLMAYACAK

Türkiye’de gelen sıfır araçlar sebebiyle araç fiyatlarının geriye gitmeyeceğini, bunun yanı sıra geçen yıla oranla satış rakamlarında yarı yarıya düşüş beklediklerini ifade eden Mehmet Torun, “Geçen yıl otomotiv satış rakamlarında 1 milyon 250 bin ile Türkiye’de rekor kırıldı. Oldukça başarılı bir yıldı. Ayrıca yılın çok uzun bir kısmında bayilerde araç bulunamadı ve tedarik sorunu yaşandı. Bunun da karşılanmış olduğunu varsayarsak 1 milyon 600 bine kadar çıkabilecektik diye tahmin ediyoruz. Fakat 2024 yılında bu rüzgâr biraz tersine dönecektir. Yeni yılda ben araç satış rakamlarının 850 binler civarında olacağını düşünüyorum. Çünkü merkez bankasındaki yapılanma ile birlikte yatırım araçları değişti. Vatandaşlar geçen yıl araçları yatırım aracı haline getirmişlerdi. Bir araç hızlı alınıp satılabiliyor, birikimli ve çok da prim yapıyordu. 2023 Ocak ayında Türkiye’de satılan en uygun fiyatlı arabasının liste fiyatı 367 bin TL iken, aynı araç 2024 Ocak’ta 897 bin TL’ye çıktı. Yüzde yüzden daha fazla bir artış yaşandı. Sıfır araçlarda fiyatların düşeceğini hiç düşünmüyorum fakat geçen yıllarda olduğu gibi hızla yükseleceğini de beklemiyorum. Öte yanda, Türkiye’de satılan araçlar 13 marka 18 tesiste üretim yapılıyor olsa da yine de yedek parçalarından birçok bileşeni dövize endeksli bir şekilde yurt dışından geliyor. Dövizde beklenen bir artış araç fiyatlarını da etkileyecektir. Ekonomide döviz artışı yaşanacağı yönünde. Dövizde yaşanan artışa oranladığımız zaman araç fiyatlarının bir düşüş yaşanacak demek gerçekçi olmaz” diye belirtti.

ARAÇ TEDARİĞİNDE SORUN YAŞANMAZ

Geçen yıla oranla 2024 yılında sıfır araç tedariğinde sorun yaşamayı beklemediklerini fakat, global çapta yaşanan savaşların seyrinin değişmesi durumunda Türkiye’de tedarik sorununda aksamalar olabileceğini belirten Torun, “Pandemide başlayan ve ardı ardına gelen krizler sebebiyle sıfır araç tedariğinde sorunlar yaşamıştık. Çip üreticilerinde sorunlar yaşanmıştı fakat Amerika’da üretim fabrikaları aksiyona girip sipariş almaya başladılar. Türkiye açısından baktığımda tedariğe engel olabilecek tek sorunu globalde yaşanan savaşlar olarak görüyorum. İsrail-Filistin ve Rusya-Ukrayna savaşlarına yaşanacak gelişmeler deniz ticaretini tehdit edebilir. Gemi güvenliği tehlikeye girdiği zaman uluslararası ticarette yavaşlamalar olabilir” dedi.

PİYASANIN CANLANMASI İÇİN TOGG ÖNERİSİ

Piyasanın canlanabilmesi için kredi faizlerinin aşağı çekilmesi ve kredi limitlerinin arttırılmasının yanı sıra kredi vadelerinin uzatılması ve ÖTV’de indirime gidilmesi gerektiğini vurgulayan Torun, “Araç kredisi vadelerini 12 ayla sınırlıyorlar. Orta segmentte alınan bir buçuk milyonluk bir aracın aylık ödemesini memur çalışan iki kişilik bir aile bile ödemekte zorlanacaktır. Ayrıca ÖTV’de indirime gidiler piyasa canlandırılabilir. Öte yandan, fabrikaların üretim kapasiteleri arttırılarak TOGG üzerinden daha uygu fiyatlı araç satışları gerçekleştirilebilir. Güncel şartlara baktığımızda bu pek mümkün değil. Enflasyonun düşürülebilmesi ve ekonomide istikrarın sağlanabilmesi gibi birçok etken var araç fiyatlarının düşmesinde fakat bunlar kısa sürede yapılabilecek şeyler değil” şeklinde konuştu.

İKİNCİ ELDE HAREKETLİLİK BAŞLADI

Yeni yılla birlikte firmaların yaptığı kampanyalar sebebiyle ülkenin birçok bölgesinde İzmir Limanı’nda yaşanan manzaraları sıkça göreceğimizi ifade eden Demir, “Yaşanan ekonomik koşullar sebebiyle ikinci el araçlarda şişirilmiş fiyatlar mevcuttu. Bunun üzerinde yüksek faiz oranı ve düşük kredi limitleri sebebiyle ikinci el araç piyasası 2023 yılında durağan geçti. İzmir’de Otokent’in komplesinde 6 – 6 bin 500 araç oluyordu şu anda gidin bakın 8 binin üzerinde araç var galericilerin elinde. Yeni yılla birlikte sıfır araçlar kampanyalara gitmeye başladı. Depolarındaki sıfır araçları çıkartıp satış yapma niyetindeler. Sıfır araçların bu şekilde ülkemize gelmesinin ikinci el piyasasını ne şekilde etkileyeceğini önümüzdeki aylarda daha net göreceğiz. Şimdilik ikinci el piyasasında hareketlilik var. İzmir’de gözlemlediğim kadarıyla noterlerin önünde kalabalık var. Bu şekilde devam ederse ikinci el satışlarının yükseleceğini düşünüyorum. Sıfır veya ikinci el fark etmeksizin araç piyasasının daha fazla canlanması için vatandaşın banka kredisi kullanırken yaşadığı sıkıntıların ortadan kalkması gerekiyor. Faiz oranlarının düşürülüp, kredi limitlerinin yükseltilmesi piyasaya nefes aldıracaktır” dedi.