Gıda ürünlerine yeni düzenleme: Yanıltıcı etiketler ve görseller mercek altında

Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda işletmelerinin uyması gereken kuralları içeren "Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu"nu güncelledi. Kılavuzda, gıda ambalajlarının temel görsellerine yönelik düzenlemeler yapıldı.

Gıdaların etiket, reklam, broşür ve internet sayfalarında kullanılan resimler ve örnekli gösterimlerin, tüketiciler üzerinde gıdanın adından ve diğer açıklayıcı ifadelerden daha etkili olabileceği göz önünde bulundurularak söz konusu resim ve gösterimler, tüketiciyi yanıltıcı terim ve ifadelerle aynı kapsamda inceleme ve kontrole tabi tutulması kararlaştırıldı. Bu kapsamda arka plandaki gösterimler ve resimler, gıdanın çeşidi, bileşimi, kalitesi veya menşei açısından tüketiciyi yanıltmayacak şekilde bulunacak.

Üretiminde gıda bileşeni yerine sadece aroma verici kullanılan bir gıdanın etiketinde, o gıda bileşeninin gerçek görseline yer verilemeyecek. Etiket üzerinde, ürünün aromalı olduğu ifadesi açıkça belirtilecek. Meyve, sebze veya baharat gibi doğal ürünlerin etiketinde, gerçek görsellere yer verilebilmesi için ürünün tadını veren bileşenin gerçekten o ürünler olması gerekecek. Örneğin, çilek veya şeftali içeren bir gıda, bu meyvelerden daha fazla aroma verici içeriyorsa, etiketinde çilek veya şeftali görsellerine yer verilemeyecek. Ancak, gıdanın adında "aromalı" ifadesi yer alsa da, ürün bileşiminde aromadan fazla miktarda meyve, sebze veya baharat bulunuyorsa, gerçek gıda görseli kullanılmasına izin verilecek.

Doğal ifadesinin kullanımında düzenleme

Üretiminin bazı aşamaları elle gerçekleştirilmeyen gıdalarda "el yapımı" ifadesi yalnızca üretimin elle yapılan aşamasına ait olacak. Örneğin, bir üretici hamuru elinde yoğurmuyor ancak yufkaları elinde açıyorsa "el yapımı" ifadesi kullanılabilecek. Ancak yaprak sarmasında bazı işlemler elde yapılmış olmasına rağmen sarma işlemi makinede gerçekleştiriliyorsa bu ifadeye yer verilmesi kabul edilmeyecek. Kılavuzda "doğal" teriminin kullanımına ilişkin de düzenleme yapıldı. Üretimi için gerekli olan kültür ve enzimler dışında bileşen kullanılmamış, sade veya aromalandırılmamış süt ürünleri "doğal" olarak tanımlanacak. Bu kapsamda yoğurt, kefir gibi süt ürünleri de "doğal" olarak değerlendirilecek. Ancak "yüzde 100 doğal", "gerçek doğal", "hakiki doğal", "en doğal" gibi ifadeler kullanılamayacak.

Pastörize süte günlük denilemeyecek

Kılavuza göre, "günlük" terimi sadece raf ömrü 24 saat olan gıdalarda kullanılabilecek. Bu terimin kullanılması halinde üretim tarihi yönetmeliğe uygun şekilde zorunlu olarak verilecek. Pastörize içme sütünde "günlük" terimi kullanılamayacak.

Gıdanın grubunu, adını veya bileşenlerini vurgulamak için "hakiki bal", "gerçek meyve/meyveli", "hakiki Maraş Dondurması", "gerçek çikolata" veya "gerçek lezzet" gibi ifadelere yer verilemeyecek.

Glüten intoleransı olan bireylerin bilgilendirilmesi amacıyla Türk Gıda Kodeksi kapsamındaki tüm gıda gruplarında bu maddeye ilişkin yapılabilecek beyanlarda düzenlemeye gidildi.

Gıdada glüten miktarı son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 parçacık (ppm) ise "glütensiz", "glüten içermez" veya "glüten yoktur" gibi ifadelere yer verilebilecek.

Bu ifadelere ek olarak, "Glüten intoleransı olan bireyler için uygundur" veya "Çölyak hastaları için uygundur" ifadeleri kullanılabilecek.

Özel olarak üretilmiş, glüten miktarı son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 ppm ise "Glüten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmiştir" ve "Çölyak hastaları için özel olarak formüle edilmiştir" ifadelerinin kullanılmasında sorun olmayacak.

Tüketicinin talebi halinde, işletmeci tarafından toplu tüketim yerlerinde tüketiciye servis edilen gıdaların içeriğinde yer alan bileşenlerle ilgili bilgilendirme yapılacak. Gıdanın bileşiminde bulunması halinde alerjen, alkol ve domuz kaynaklı bileşene ilişkin bilgilere yer verilecek.