“Yunanlıları” anlatacak

ONURHAN ALPAGUT-ÖZEL RÖPORTAJ

Gazeteci yazar Uğur Oral, Yunanistan’da felsefe alanında yayınlanan kitabı “Anlar Ve Düşünceler”i (Στιγμές και Στοχασμοί ) geçtiğimiz günlerde Atina’da Yunan okurları için imzaladı. Yunanistan’da bir Türk yazar tarafından ilk kez yayınlanan felsefe kitabı olma özelliğine sahip “Anlar ve Düşünceler”in imza günleri Yunanlı okurdan büyük ilgi gördü. Burada ikinci kitabı için Stafilidis Yayınları sahibi Dimitris Stafilidis ile el sıkışan Oral, yeni kitabında bir Türk gazetecinin gözünden Yunanistan’ı ve Yunan Toplumu’nu anlatacak. Kitabın ismi henüz belli olmasa da, Yunanistan’da raflarda yerini yeni yıl gelmeden alması bekleniyor. Oral’ın bu kitabı aynı zamanda türünün ilk örneği olacak.

YUNANCAYA ÇEVRİLECEK

Yunanistan’da ilk kitabı ‘Anlar ve Düşünceler’i çıkardıktan sonra şimdi de Yunanlılar’a ‘Yunanlılar’ı anlatacaksın. Bu kitabı yazmandaki sebep ne oldu?

Aslında kitap daha çıkmadan projelendirilmişti. Biliyorsun, benim Yunanistan ile öncelere dayanan bir bağım var. Daha önce orada üç tanesi Atina’da bir tanesi Selanik’te olmak üzere dört sergi açtım. Hepsini de hayır amaçlı gerçekleştirdim. Dördününde gelirini bağışladım. Hiçbir talebim olmadı. Birçok konferansım oldu. Keza burada Türk-Yunan dostluğu için sergiler açtım. Hatta birinde bulunmuştun. Yunanistan’da yaşanmışlıklarım çok fazla. Tabi bu her sergi ve konferans, farklı kesimler ile bir arada olmamı sağladı. Bir de bundan iki yıl evvel ‘Yunanistan nereye gidiyor’ diye bir yazı dizisi hazırladım. Bu yazı dizisi kapsamında, Yunanistan’ın eski bakanları, bizdeki TÜSİAD’ın oradaki karşılığı ve TÜRSAB’ın karşılığı olan kurumların yetkilileri ile buluştum. Akademisyenler ile bir araya geldim. Çok kapsamlı bir yazı dizisi oldu. Bu bağlamda Yunanistan’ın birçok meselesini yakından görme ve analiz etme fırsatı edindim. Daha sonra bunları kaleme almaya niyetlendim. Çünkü işin içerisine çok girmiştim. O insanlar ile sohbet ederken, yıllar içerisinde gözlem yeteneğim arttı. Her konferansta her sergide Atina’nın önde gelen isimleri ile birlikte oldum. Hep sohbetlerimizde Yunanistan-Türkiye konusunu konuştuk. Bu durum bana çok geniş bir perspektif sundu. Zaman zaman Yunanlı dostlarım ile konuşurken bana dediler ki ‘Sen bizim sorunlarımızı, bizden iyi biliyorsun, konuya bu kadar mı vakıf olabilirsin.’ Onların bir seçimi oldu. Ben o seçim sonucunun tahmininde bulundum. Birçok Yunanlı arkadaşımla iddiaya girdim. Sonuçta benim tahminim doğru çıktı. Dengeleri bu kadar iyi tahmin etmeme çok şaşırmışlardı. Sonra bu deneyimlerimi bir kitap haline dönüştürmek istedim. En son Atina’ya ilk kitabımın ‘Anlar ve Düşünceler’in imza gününü gerçekleştirmek üzere gittiğimde bir yayın evi sahibi ile bir araya gelme fırsatı buldum. Stafilidis yayınları… Sahipliğini Dimitris Stafilidis yapıyor. O benim imza günüme geldi. İmza gününde tanıştık. Oturup kahve içtik. Ben, bu projemi kendisine sundum. Niyetimi anlattım. Çok etkilendi. Daha önce bu tarz bir kitap hiç yazılmamış. Bana bu kitaba talip olduğunu söyledi. Kendi yayınevinden çıkartmak istediğini belirtti. Seve seve dedim. El sıkıştık. Prensipte anlaşmaya vardık. Şimdi, ben bu kitabı oturup tamamlayacağım. Yıl başından evvel bu kitabı kitapçılara göndermek istiyoruz. 2-3 ay içerisinde bu kitabı tamamlayacağım sonra kitap Yunancaya çevrilecek ve okurla buluşacak.

TÜRK YUNAN DOSTLUĞU

Yunanistan’a sık sık gidip geliyorsun. Senin gözünden Türk-Yunan ilişkileri şu anda ne durumda?

Ben oldukça güzel rüzgarların estiği kanaatindeyim. Her ne kadar zaman zaman basında bir takım farklı haberler okusak da, birebir halkla konuştuğum zaman çok büyük bir ilgi ve teveccüh görüyorum. Bu durum Türkiye’de de böyle… Adalar’a olan geziler… Yunan turistlerin Türkiye’ye gelmesi… Yani iki ülke arasında Turizm hareketliliği arttıkça toplumların birbirini tanıması daha da kolaylaşıyor. Ben, Yunanistan’da 14 defa bulundum. Ki bunun on tanesi konferans ve sergiler için Atina’ydı. Her gittiğimde çok büyük bir ilgi gördüm. Bu ilginin her geçen gün arttığını gözlemliyorum. Tabi günümüz konjektür ve sürecide iki ülkeyi birbirine aslında yakınlaştırıyor. Peki neden? Yunanistan’da bir ekonomik kriz var. Pazar arayışında. Ekonomisini güçlendirmek istiyor. Bu bağlamda ona en samimi partner olabilecek ülke Türkiye. Çünkü çok yakın. Türkiye, Avrupa ile sıkıntılı bir süreç yaşıyor. Bu bağlamda Türkiye’nin de yanında bulabileceği en samimi partner Yunanistan. İki ülke arasında menfaatler son yıllarda oldukça iç içe geçti. Bu durumu siyasetçilerde görüyor ve farkındalar. Şöyle bir örnek vereyim: şu anda Yunanistan’da iktidar olan Syriza partisi (Alexis Chipras’ın partisi) ilk defa Yunanistan’da bir siyasi parti Türkiye alehtarlığı kullanmadan seçim kampanyası yaptı ve kazandı. Daha önceden hep seçim atmosferine girildiğinde (Türk düşmanlığı) bu bir koz olarak kullanılıyordu. Ama artık Yunanlı siyasetçiler bunu bir kenara bıraktı. Türk siyasetçilerde de artık bu durumu gerçekleştirmiyor. En son Atina’ya gittiğimde Sayın Başbakan oradaydı. Sayın Davutoğlu, zamanında yıllar sonra Yunanistan Başbakanı Alexis Chipras İzmir’e geldi. Ben İzmir halkının gösterdiği ilgiyi gördüğüm zaman çok şaşırdım. Şaşırdım çünkü İzmir Türk-Yunan ilişkilerinde çok hassas bir şehir… Burada bile bu kadar ilgi gösterilmesi artık iki ülke arasındaki buzların erimeye yüz tuttuğunun bir göstergesi. Dolayısıyla yarınlarda çok daha umut vaat eden günler görüyorum. Şu an Yunanistan’daki kriz ile birlikte Türkiye’de bir çok Yunanlı çalışmaya başladı. Yunanlı öğretim üyeleri, pilotlar var. Yunanistan kalifiye beyin gücü yavaş yavaş Türkiye’ye yönelmeye başladı. Bu da güzel bir şey. Oradan buraya bir beyin göçü söz konusu. Onlar buraya geliyorlar ve hizmet üretiyorlar, bizim buradan oraya giden öğrencilerimiz var. Orada okuyorlar. Yani Türk-Yunan ilişkileri doğru bir yolda ilerliyor.

TÜRK-YUNAN KÜLTÜRÜ

Pekala geçmişten günümüze bu iki toplum için neler söyleyebiliriz?

Geçmişe baktığımız zaman iki toplum et ve tırnak gibi. Yıllarca birlikte yaşamışlar. Ortak bir geçmişi paylaşmışlar. Komşuluklar, ortak gelenekler, danslar ve yemekler… Ben, Türk ve Yunan kültürlerini birbirinden çok zor ayırabilirim. Yıllar evvel bunu başarmış ve birlikte yaşamış bu çok renkli kültürü yaratmış bir toplumdan bahsediyoruz. Daha sonra tarih sürecinde malum tatsızlıklar yaşandı. O tatsızlık ilişkileri baya zedelemiş. Ama savaş sonrası başta her iki ülkenin lideri bu gerginliklerin artık geride kalması gerektiğine dair toplumlarını bilinçlendirmiş, bilgilendirmiş. Atatürk ve Venizelos Kurtuluş savaşı zamanında birebir rakip iki lider, savaş sonrası toplumlarına barış mesajı vermişler. Hatta Venizelos, Atatürk’ü nobel’e aday göstermiş. Karşılıklı jestler yapılmış. Atatürk’ün davetine bizzat Venizelos katılmış. Daha sonra benim için çok çok önemli bir kriter olan; rahmetli İsmail Cem ile Papandreu’nun yakınlaşması. Bence İsmail Cem ve Papandreu Türk ve Yunan ilişkilerinde bir çığır açmışlardır. Onların bireysel çabaları ile ortaya koydukları barışçıl ortam bugünde iki toplumun siyasetçilerine örnek olacak niteliktedir. O zamanlar hatırlar mısın? Basında iki liderin el ele halay çekmeleri, sirtaki oynamaları yer almıştı. İsmail Cem vefat ettiği zaman Yorgo Papandreu’nun mezarını ziyaret etmesi. Çiçek bırakması… Bu iki siyasetçinin yakınlaşması topluma örnek oldu. Ondan sonra artık ilişkilerin daha farklı bir seyre girdiğini düşünüyorum. Toplumların olayları daha farklı ele aldıklarını gözlemleyebiliyorum.

TURİZM İLİŞKİLERİ

Yunanistan’ın geçtiğimiz günlerde Türk turistlerin ülkeye gelmesine yönelik aldığı ‘OHAL’ kapsamında personelin bütün izinlerini iptal etme kararını nasıl yorumluyorsun?

Geçtiğimiz haziran ayı içerisinde Atina’daydım. Hayatımda ilk defa otellerin bu kadar dolu olduğunu gördüm. Otellerde yer bulmak zordu. O kadar büyük bir turist akını oldu. Orada her tarafın Türk turist dolu olduğunu gördüm. Bu sene Yunanistan turizmde altın çağını yaşıyor. Adalara baktığın zamanda Türk turistler baş tacı. Bugün bütün Yunan adaları Türk turistlerden ciddi bir gelir elde ediyor. Örneğin bir Sakız. Buraya çok ciddi bir Türk turist gidişi var. Yunanistan, turizm gelirinden çok ciddi bir gelir elde eden ülke durumunda. Turizmi de çok iyi bilen bir ülke… Bu sebeple Kurban Bayramı tatilinde Yunan adalarına özellikle Türkiye’den çok turist gideceği kanaatindeyim. Yunanlılarda bu durumdan maksimum olarak faydalanabilmek için hazırlıklarını yapıyorlar. Şu an turizm onlar için bir servet. Ekonomik krizde oldukları için; en önemli gelir kapılarından biri turizm. Özellikle bu bayram tatilinde adaların Türk turist dolacağı kanaatindeyim.

DOSTUN DOSTA ÖNERİLERİ

Yunanistan’da çıkacak olan kitap tarzında bir ilki teşkil ediyor. Biraz okurlarımız için içeriğinden söz eder misin?

Yaklaşık 20 yıldır Türk-Yunan ilişkilerin gelişmesi için bireysel olarak çaba sarf ediyorum. Kitapta biraz yaşadıklarımı anlatacağım. Karşı karşıya kaldıklarımı… Zorlukları da kolaylıkları da belirteceğim. Her iki ülkede de yaşadıklarımı… Çünkü Türkiye’de ve Yunanistan’da girişimlerim esnasında birçok olaya tanık oldum. Basında birçok haberler yayınlandı. Bu ve bunlar gibi vesaire vesaire… Hem bunları anlatacağım hem de Yunanistan bu krize neden girdi, bu krizden nasıl çıkabilir kendi gözlemlerimi aktaracağım. Biraz Yunan toplumunu eleştireceğim ve sorgulayacağım. Orada toplumda gördüğüm bazı yanlışlıklar var. Ben bunu Yunanlı dostlarımla da paylaşıyorum. Dinledikleri zamanda hak veriyorlar. Bunları kitap haline dönüştüreceğim. Bu kitap aslında bir dostun dosta önerileri niteliğinde. Yıkıcı değil, tamamen kendi deneyimlerim ışığında daha iyisi nasıl olabilir? Bunu aktaracağım.

NEDEN OLMASIN?

İlerleyen günlerde senden Yunanistan’da bir kitap daha bekleyelim mi?

Neden olmasın? Yunanistan’da ilk kitabımdan sonra yayın evleri sahipleri ile daha da yakınlaştım. Hatta ilk kitabım ‘Anlar ve Düşünceler’ için farklı satış stratejileri denenmeye başlanılacak. Kitabı tele marketing ile satmaya niyetleniyorlar. Pazarlama stratejisini değiştirdik. Atina’nın en merkezi yerinde bir kültür merkezi kitabımın dağıtımını üstlendi. Bundan sonra Yunanistan’ın her tarafına kitaplar oradan dağıtılacak. İkinci kitap anlaşmamıza göre yılbaşından evvel kitapçılarda yerini almış olacak. Daha sonra bu felsefi denemelerimi içeren Yunanistan’da başka bir kitap daha düşünüyorum. Tabi yazdığım tüm denemeler önce Yunancaya çevrilecek. Oradan da bir teklif gelirse niye olmasın?

Bu kadar konuştuk. Peki Türkiye’de kitap çıkarma gibi bir amaç ya da hedefin var mı, Türkiye’de gel kitap çıkar diyen bir yayın evi oldu mu?

Biri bana böyle diyene kadar öyle bir çabam olmayacak. Bu konuda hiçbir şekilde geri adım atmam. Bugüne kadar 14 tane sergi açtım. Gidip de hiçbir galeriye ‘ben sergi açmak istiyorum’ demedim. ‘Buyrun sergi açın’ dediler. Yunanistan’da kitap çıktı. Yayınevine ‘kitabımı basar mısın’ demedim. Kendileri basmak istedi. Şimdiki kitabım içinde kendileri talip oldu.

İŞBİRLİKLERİ ARTSIN

Konuştuklarımız üzerine senin belirtmek istediğin bir şey var mı?

İki ülke arasında kültürel ve sanatsal işbirliklerinin artması taraftarıyım. Artık festival havasını aşmamız lazım. Türk-Yunan ilişkisi dediğiniz zaman hadi gelin festival yapalım anlayışından uzaklaşmalıyız.Gelsinler sirtaki oynasınlar. Biz gidelim orada horon çekelim. Bu durumu mutlaka aşmamız lazım. Yazı dizim esnasında bir Yunanlı bir heykeltıraş ile röportaj yaptım. Bu kişi Yunanistan’ın çok tanınmış bir heykeltıraşı olan ‘Yannis Bardis’ti. Kendisinin Yunanistan ve dünyanın her tarafında heykelleri var. Bana çok güzel bir öneri de bulundu. Bu öneri; Yunanistan’ın heykeltıraşlarını Türkiye’ye getirmesi üzerineydi. Buradaki heykeltıraşlarında Yunanistan’da eserlerini sergilemesi üzerineydi. Çok güzel bir fikirdi. Yapılan heykeller her iki ülkede kalacaktı. Çok güzel bir işbirliğiydi. Ben oturdum bunu gazetede de yazdım. Bekledim ki birileri adım atsın. Ama ses yok. Hayalim şu iki ülkenin turizm ve kültür bakanının ilerleyen günlerde bir araya gelerek Türk-Yunan dostluk yılı ilan etmeleri.