Ayakkabı üstadı

YUSUF ÇAĞIRTEKİN-ÖZEL HABER

Bahattin Durum, Buca’nın ve hatta İzmir’in en eski ayakkabı ustalarından biri. 48 yıldır ayakkabı dükkanı çalıştıran Bahattin Durum, sorumsuz dükkan sahiplerinden bıkmış ve kendi evinin bir bölümüne dükkan açarak hizmet vermeye devam ediyor. İçeri ilk adımınızı attığınızda Türk Sanat Müziği’nin hoş ezgileri ile karşılaşacağınız Bahattin amcanın dükkanında, hoş sohbeti ve izzeti ikramıyla esnaflık dersi alacağınızdan emin olabilirsiniz. Bahattin amca ile ayakkabı ustalığı mesleğinin inceliklerini konuştuk. Meslekteki 60 yıllık birikimi ile yıllardır hizmet veren 72 yaşındaki Bahattin Durum, el emeği göz nuru eserlerin değerinin günümüzde azalsa da işini yapan doğru insanlar olduğu sürece esnaflığın sona ermeyeceğini belirtti.

“BENDEN ESKİSİ YOKTUR”

Mesleğe başlangıç hikayesiyle başlayan Bahattin Durum, “60 yıldır ayakkabı ustasıyım. Ağabeyim ayakkabıcıydı. 1955- 1956’lı yıllarda ağabeyimin yanında çırak olarak başladım. 12 yaşındaydım. Meslekte 60. yılımı doldurdum. Ayakkabıyı temelden, sıfırdan yapabiliyorum. Derisi gelsin önüme, ayakkabının imalatını yapabilirim. Müşterimin giymesini sağlarım. Yani sıfırdan yapabiliyorum. Tabanını, sayasını, yüzünü, ökçesini kendimiz yapıyoruz, başkasına yaptırmıyoruz. Biz öyle yetiştik. Şimdi bu işi yapan yok. 1974’den beri dükkanım var. Hemen hemen İzmir’in en eski ayakkabı ustalarından bir tanesiyim. Benden eskisi çok yoktur. Bir tek Eşrefpaşa’da Behlül Ayakkabı var. Benim dükkanıma da gelmişlerdi” diye konuştu.

“ÖNEMLİ OLAN SEBAT ETMEK”

Ayakkabı ustalığının zor zanaat olduğunu söyleyen Bahattin Durum, bu işte insanları memnun etmenin hiç de kolay bir şey olmadığına değindi. Bahattin Durum, “Kimisi ayakkabıyı beğenmez, kimisi yüksek der, kimisi sıkıyor diyor. Yani anlayacağınız kolay bir iş değildir. Fakat bu bütün mesleklerin cilvesi. Her meslekte bu tür şeyler oluyor. Önemli olan sebat etmek, işini düzgün yapabilmek. Tabi ayakkabıları beğenenler de olur. Gelir alır memnun olur. Bir dahaki sefer ölçü almadan bize ayakkabı yaptırır. Bizim devamlı olan müşterilerimizle aramızda karşılıklı güven ilişkisi vardır. Bir kez en başta ölçü alırız daha sonra hiç ölçü almayız ve ayakkabılarımızı bu şekilde tamamlayıp teslim ederiz” ifadelerini kullandı.

“İŞİNİZİ SEVİN”

Meslek öğrenmek için çıraklığın hayati bir değeri olduğuna vurgu yapan Bahattin Durum, kendisinin de çırak olarak işin mutfağında yetişerek, usta olduğunu dile getirdi. Meslekte başarılı olmanın şifresinin, o mesleği sevmek olduğuna da dikkat çeken Bahattin Durum, “Bir işte başarılı olmak isterseniz, yaptığınız işi sevmeniz gerekir. Başarılı olmanın en büyük sırlarından biridir işini sevmek. Ben de işimi çok seviyorum. Hala yapıyorum hala da mesleğimi yapmayı çok seviyorum. Mesela malzeme almak için İzmir merkeze hiç gitmiyorum. Hiçbir işimi dışarıda yaptırmam. Hepsini kendim yaparım. Malzememi aldım mı, ayakkabı ile ilgili her şeyi kendim yaparım. Bazı ayakkabılar vardır inanın Türkiye’de bizim gibi yapanı göremezsiniz. İnanın yoktur” değerlendirmelerinde bulundu. Meslek öğrenen kişilere ilk olarak o mesleği sevdirmek gerektiğine dikkat çeken Bahattin Durum, “İşinizi sevin. Aslına bakarsanız dünyanın kuralıdır bu, sevmedin mi yapmak zor oluyor. En basitinden bir yemek yiyeceksin ve o yemeği sevmeden yiyemezsin. İş de aynı bu işi seviyorsun yaparsın, sevmezsen yapmazsın. Bu her meslek için geçerli. Git berbere yine aynı ya da kasaplara gidin emin olun onlarda sevmeseler yapmazlar” diye konuştu.

“DÜKKANDA TERTİP ÖNEMLİ”

Bahattin amcanın meslek aşkı kadar önemli olan bir diğer huyu hiç şüphesiz tertipli ve düzenli bir meslek erbabı olması. 72 yaşında olmasına rağmen, dükkanını düzenli bir şekilde tutması, işini ne kadar profesyonelce yaptığını gözler önüne seriyor. Hemen hemen yüz yıllık tarihi olan makineleri de düzenli bakımını yaparak, onlardan yararlanan Bahattin Durum, “Dükkanımda duran bir makineyi 41 senedir kullanıyorum. O makineyi aldığım adam da 55 sene kullanmış. Düzenli bakımını yapıp, ilk gün ki gibi düzgün bir şekilde çalışmasını sağlayabiliyorum. Makinenin üzerinde 1918 yazıyor. Yani tarihi bir eser. Bundan daha güzel makinalar vardır ama ben buna kıyamıyorum. Bu makinayı kullanmayı seviyorum çünkü hatırası var” şeklinde konuştu.

“İZMİR’İN HER YERİNDEN GELİYORLAR”

Meslek hayatının en mutlu günlerinden bir tanesinin de ilk dükkanını açtığı gün olduğunu söyleyen Bahattin Durum, ilk dükkanının caddede olmasından dolayı çok rahatsız edildiğini söyledi. Bahattin Amca, “Bazen dükkan sahibi rahatsız oluyordu. Kimi dükkan sahipleri kirayı az bulur, kimi dükkan sahipleri başkasına kiraya vereceğim diye diye beni bunalttılar. Bende bıraktım, evimin alt katını bozdum. Daha sonra ruhsatımı da aldım. Buca’nın bütün işlerini ben görüyorum. Her gelene yardımcı olabiliyorum. İzmir’in birçok yerinden sürekli müşterilerimizde geliyor. Karşıyaka, Alsancak, Konak, Narlıdere, Güzelbahçe ilçelerinin hepsinden müşterilerimiz sağ olsun geliyor” dedi.

“SABIRLARI YOK”

Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesinin ilk dönemlerinde Buca’da pek fazla nüfus olmadığı için müşteri sayısının az olduğunu söyleyen Bahattin Durum, çok çalıştığı için en zorlu zamanlarda bile boşta kalmadığını ifade etti. Bahattin Durum, “Çok çalışırsanız, düzgün çalışırsanız inanın boş kalmazsınız. Bu da sizin işlerinizi zamanla daha da arttırır. Benimde böyle olmuştu. Sonraki dönemlerde müşteri sayım çoğaldı. Çok çalıştım ama bazı dönemler yetiştiremiyordum” ifadelerini kullandı. Gençlerin çok sabırsız olduğuna da dikkat çeken Bahattin Durum, mesleği öğrenmeye gelen çırakların dayanamadığını söyledi. Bahattin Durum, “Çırağa öğretiyorum. Çok önemsemediğini görünce sinirim bozuluyor. Bakıyorum sonra ayakkabıyı bozuyor. Önem vermezsen tabi ki bozarsın. Evvela işini ciddiye alıp, emek harcaman gerekir. Sonra müşteri beğenmiyor. Çırağın yaptığı işi en baştan kendim yapıyorum. Birkaç çırakta aynı durumu yaşayınca vazgeçtim” diye konuştu.

“BUCA’NIN EN ESKİLERİNDENİZ”

Bir dönem Tüketici Hakem Heyeti’nde ayakkabı bilirkişiliği de yapan Bahattin amca, ayakkabı ile ilgili şikayetlerde görüşüne başvurulduğunu dile getirdi. Bahattin Durum, “Sürekli bilgimize başvuruyorlardı. Bizde elimizden gelen katkıyı sunmaya çalışmıştık. Bir de vatandaşlar da bizi çok iyi tanıyor. Buca’nın ilk yerleşimcilerinden sayılırım. Ben geldiğimde Buca’da doğru dürüst yol bile yoktu. Otobüs Buca’dan geri dönüyordu. Millet Buca’dan İzmir’e eşekle üzüm satmaya giderdi. Bu sebeple bizi buralarda tanırlar. Sağ olsunlar güvenirler. Bizde demek ki işimizi doğru yapıyoruz ki onlar da bize güveniyor” şeklinde konuştu.

“SABIRLI VE SAYGILI OLUN”

Gençlere en büyük tavsiyesinin sabırlı olmaları gerektiğini de ifade eden Bahattin amca, “En önemli tavsiyem sabırlı olmalarıdır. Evvela sabırlı olacaksın, Sonra büyüğüne saygılı olacaksın, küçüklerini de sayıp seveceksin. En önemli şeyler bunlar. Bir de müşterine iyi davranıp, güler yüzlü olman gerekir. Gelen müşterine iyi davranırsan, o sürekli gelmeye başlar. Suratsız olsan bir daha asla gelmez. Bu yüzden dükkana gelen müşterini iyi karşılayacaksın. Meslek budur. Biz öyle yetiştik, ustamızdan öyle öğrendik. Şimdi ben çırak yetiştiremedim. İşi yapmaya sabrı yok, müşteriye güleryüz göstermiyor. Yapamayınca ben onu burada ne yapabilirim ki? Adam getiriyor oğlunu al eti senin kemiği benim diyor. Soruyorsun ne zamana kadar duracak? Okul açılana kadar cevabını veriyor. Ben o çocuğu o kadar kısa sürede nasıl yetiştireceğim? Sabır en önemli kural diyorum. Ben okul açılana kadar o çocuğa en fazla sabırlı olmasını öğretebilirim. Mesleği öğretemem ki. Fakat çocuğun okulu biter, usta al bu çocuğu, öğret bu sanatı derse, çocuk da istekli olursa ben ona bu sanatı öğretirim tabi ki” ifadelerini kullandı.

“ESNAFLIK BİTMEZ”

El sanatlarının azaldığına dikkat çeken Bahattin amcanın dile getirdiği en önemli şeylerden bir tanesi de esnaflığın asla sona ermeyeceği oldu. Bahattin Durum, “Esnaflık bitmez. Çalışan adam işini düzgün yapan adam her gün ekmek parasını kazanır. Önemli olan işini sevmek, işini düzgün bir şekilde yapmak. Bunu düzgün bir şekilde yapan esnaflar elbette ki her zaman olacaktır ve bu sebeple esnaflık asla sona ermeyecektir diye düşünüyorum” şeklinde konuştu. Bahattin amcanın dükkanında dikkat çeken en önemli unsurlardan bir tanesi de aralıksız 48 senedir dükkanında Türk Sanat Müziği’nin çalmasıydı. Sanat müziğini çok sevdiğini dile getiren Bahattin Durum, “Gerçekten de sanat müziği neden vazgeçemiyorum. Radyoyu ilk aldığım gün Türk Sanat Müziği’nin çaldığı kanalı ayarladım. Daha da değiştirmedim. Zeki Müren gibi sesler gelmiyor artık. Sanat müziğimizin çok değerli üstatları var. Dükkanımda da her zaman sanat müzikleri çalıyor. Benim de çok hoşuma gidiyor. İşimi daha düzgün yapmamı sağlıyor” dedi.